TIMSS-2015 araştırmasının dil ve cinsiyete göre ölçme değişmezliğinin gizil sınıf analizi ile incelenmesi
Özet
Bu çalışmanın amacı gizil sınıf analizi ile ölçme değişmezliği test etmektir. Gizil sınıf analizi, değişkenlerin kategorik yapıda olduğu durumlarda kullanılabilen güçlü analiz seçeneklerinden biridir. Bu amaç doğrultusunda 2015 yılı sekizinci sınıf Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırmasında yer alan matematik ve fen öğrenci anketlerinin faktör yapıları belirlenmiş, bu anketlerin matematiği ve feni sevme boyutlarının dil ve cinsiyet değişkenlerine göre ölçme değişmezliğinin sağlanıp sağlanmadığı incelenmiştir. Bu çalışma konuyla ilgili var olan durumu ortaya koymayı amaçlayan betimsel bir çalışmadır. TIMSS 2015 öğrenci anketi matematiği ve feni sevme boyutları ölçme değişmezliği sekizinci sınıflar düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırmaya Kore (Korece), İtalya (İtalyanca), İngiltere (İngilizce) ve Türkiye (Türkçe) örneklemleri dahil edilmiştir. Ülkelerin seçiminde araştırmanın genel amacı doğrultusunda dil değişkeni ve TIMSS 2015'te gösterdikleri başarı dikkate alınmıştır. Başka bir deyişle farklı dilleri konuşan ülkeler seçilirken aynı zamanda düşük, orta ve yüksek başarılı grupta yer almalarına da dikkat edilmiştir. Testin faktör yapısı belirlenirken açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, ölçme değişmezliğini test etmede ise gizil sınıf analizi kullanılmıştır. Çoklu grup karşılaştırmaları yapılmadan önce sınıf sayılarının gruplar için eşitliği cinsiyet ve dil değişkenleri için ayrı ayrı analiz edilerek incelenmiştir. Ardından ölçek düzeyinde analizler için heterojen, kısmi homojen ve homojen modeller test edilmiştir. Matematik öğrenci anketi matematiği sevme boyutu için cinsiyete göre ölçek düzeyinde yapılan analizlerde homojen model kabul edilmiştir. Dil değişkenine göre yapılan analizlerde ise kısmi homojen model kabul edilmiştir. Fen öğrenci anketi feni sevme boyutu için cinsiyete göre ölçek düzeyinde yapılan analizlerde Türkiye, İtalya ve Kore örneklemleri için homojen model İngiltere örneklemi için ise kısmi homojen model kabul edilmiştir. Dil değişkenine göre yapılan analizlerde ise kısmi homojen model kabul edilmiştir. Hem matematik hem de fen öğrenci anketi için dil ve cinsiyet değişkenlerine göre madde düzeyinde yapılan analizlerde analize alınan matematiği ve feni sevme boyutunda yer alan maddelerin ölçme değişmezliğini sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.
