Belediyelerde ecrimisil uygulamaları değerlendirilmesi ve sorunların analizi

Abstract

Türkiye'de 2000'li yılların başından itibaren kamu reformu kapsamında yeni yasal düzenlemelere gidilmiş, merkezi yönetimin yerel halka en yakın organik bağı olan ve yerel halka hizmet sunumunda önemli rolü bulunan belediyeler kapsamında belediye kanunlarında da birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Belediyelerin yeni düzenlemeler ile yönetsel anlamda görevleri ile ilgili sorumlulukları artmış olmasına rağmen mali anlamda güçlenmelerini sağlayabilecek düzenlemelerde eksik kalındığı yadsınamayan bir konudur. Belediyelerde ecrimisil uygulamalarında karşılaşılan sorunların analizi amacıyla yapılan bu çalışmada, ilk olarak ecrimisil kavramı ve yerel yönetim birimi olan belediyelerde ecrimisil uygulamaları kuramsal olarak ele alınmış, daha sonra belediyeler kapsamında ecrimisil uygulamaları yasal düzenlemeler ve yargı kararları kapsamında incelenmiş ve son olarak ilgili yasal düzenlemeler çerçevesinde yapılan ecrimisil işlemleri sırasında karşılaşılan sorunların tespiti için belediyelerin emlak ve istimlak müdürlükleri, mali hizmetler müdürlükleri, kırsal hizmetler müdürlükleri, hukuk işleri müdürlükleri, kıymet takdir komisyon üyeleri ve yöneticileri ile yapılan anket çalışması yoluyla toplanan verilerin değerlendirilmesi yapılmıştır. Çalışma kapsamında belediyelerde ecrimisil uygulamalarında karşılaşılan sorunlar, idare mahkemeleri, idari dava daireleri ve Danıştay dairelerinin vermiş olduğu kararlar üzerinden ele alınmıştır. Yargı kararları kapsamında belediyelerde ecrimisil uygulamalarında uyuşmazlıkların sıklıkla hangi durumlarda yaşandığı konularına göre gruplandırılarak incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre belediyelerde ecrimisil uygulamalarında daha çok yasal düzenlemelerdeki eksikliklere dayalı olarak, mülkiyetlerinde bulunan taşınmazların gerçek kişiler tarafından işgale uğramasının yanı sıra kamu tüzel kişileri tarafından işgale uğraması ya da belediyelerin kamu tüzel kişilerinin tasarrufunda bulunan taşınmazlarını işgal etmesi sonucunda idarelerin hukuki olarak zor durumda kalmalarına neden olduğu görülmektedir. Belediyelerde ve kamu idarelerinde taşınmaz yönetimi ve idaresinin etkin ve verimli olması, sürecin daha iyi yönetilebilmesi ve hukuki olarak sorunların yaşanmaması adına aynı zamanda merkezi idareye bağlı olan yönetim birimleri ile yaşanan uyuşmazlıkların giderilmesi için yeni düzenlemelerin yapılmasına ihtiyaç duyulduğu ortaya çıkmaktadır. Belediyelerin mülkiyetlerinde bulunan gayrimenkullerinin yönetimi ve idaresini etkin ve verimli bir şekilde sağlayabilmeleri için öncelikle belediye kanunu ile çerçeve düzenleme yapılması ve gerektiğinde büyükşehir belediyelerine gayrimenkul yönetimi konusunda yönetmelik veya tebliğ çıkartma yetkisinin verilmesi zorunlu görülmektedir. Ayrıca belediyelerin başta emlak ve istimlak olmak üzere işletme ve iştirakler, imar ve şehircilik, altyapı ve kırsal hizmetler gibi birimlerinde gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının zorunlu olarak istihdam edilmelerinin sağlanması, bunun yanı sıra yapılacak ikincil düzenlemeler ile nitelikli personel istihdamı yoluyla uygulamanın standardize edilmesi, şeffaflık ve hesap verilebilirliğin, kendi kaynaklarından optimum düzeyde fayda sağlanmasının mümkün olabileceği vurgulanmalıdır.