Kuzey anadolu'da yayılış gösteren Apodemus (Mammalia: Rodentia) cinsinin morfolojik analizi
Abstract
Bu çalışmada Kuzey Anadolu, Trakya, Gökçeada, Bozcaada ve Marmara Adası'ndan genetik (mtDNA cyt b ve mtDNA kontrol bölgesi) yakınlıkları tespit edilmiş toplam 39 lokaliteden 133 Apodemus örneği incelendi. Araştırmaya dahil olan 5 Apodemus türünün (Apodemus flavicollis, Apodemus witherbyi, Apodemus sylvaticus, Apodemus uralensis, Apodemus mystacinus) yayılış alanlarındaki populasyonlarında kürk, kafatası ve diş varyasyon sınırları belirlendi. Apodemus cinsi türlerinin belirleyici morfolojik karakterleri ve bölgelere göre varyasyonları tespit edildi. Bu varyasyonların paleocoğrafik sebepleri tartışıldı. A. flavicollis ve A. sylvaticus gibi benzer habitatlarda yaşayan türlerin ayrımı oldukça zordur. Bu nedenle bu türleri ayıran morfolojik karakterlerin varyasyon sınırları genetik yakınlıkları tespit edilmiş örneklerde araştırıldı. Marmara Denizi, İstanbul ve Çanakkale Boğazları, Melet Irmağı, Çoruh Nehri gibi coğrafik bariyerlerin türlere ait populasyonları birbirinden ayırmadığı, buna karşın Kızılırmak'ın A. mystacinus örneklerinde muhtemel bir ayrıma sebep olduğu tespit edildi. Adalarda yayılışı olan Apodemus türlerinde Ada popülasyonlarıyla ana kara popülasyonları arasındaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edildi. Kuzey Anadolu'da Doğu-Batı geçişindeki farklılıklar tür içinde belirlenip habitatla ilişkilendirildi. Miyosen ve erken Pliyosen dönemindeki C3-C4 bitkileri arasında yaşanan vejetasyon değişikliğinin dişlere etkisi tespit edildi.
