Düalist dinlerde Tanrı inancı üzerine bir karşılaştırma (Mecusilik, Sabiilik, Manicilik)

Abstract

Bu tez çalışması düalizm kavramı çerçevesinde Mecusilik, Sâbiîlik ve Maniciliğin düalist tanrı anlayışı üzerinde yoğunlaşmaktadır. Düalizm, varlığın mahiyet ve kemiyet itibariyle karşıt yönlere bölünmesi veya din bağlamında söylenecek olursa evrende birbirinden bağımsız ezeli ve ebedi iki tanrının varlığını kabul eden anlayışa denir. Monist ve politeist görüşten farklı olarak düalizm, tanrı, insan, doğa, madde ve ruh arasında her zaman mutlak, değişmez ve birbiriyle uyuşmaz bir ikiciliğin varlığına atıfta bulunur. Tezimiz dört bölümden oluşmaktadır. İlk üç bölümde Mecusi, Sâbiî ve Mani dinlerdeki teolojik yapının derin analizlerine yer verilmiştir. Daha sonra Düalist dinlerde iyilik tanrıları Ahura Mazda, Malka d Nhura, Zurvan ve kötülük tanrıları Angra Mainyu, Malka d Hşuka ve Arkon ile birlikte bu dinlerin yaratılış, kurtuluş ve eskatolojik düşünceleri ilgili kaynaklardan yararlanılarak ayrıntılı bir biçimde ele alınmıştır. Tezin dördüncü bölümünde ise düalist dinlerin tanrı tasavvurunun benzer ve farklı yönleri karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Ayrıca düalist teolojilerde sık kullanılan kavramların birbiriyle ilişkili yönlerine değinilerek Mecusilik, Sâbiîlik ve Maniciliğin düalizm noktasında birbirlerinden etkilenme oranı da ortaya konulmuştur.