Sağlık çalışanlarının prekaryalaşma deneyimleri ve mücadele biçimleri

Abstract

Sağlık Çalışanlarının Prekaryalaşma Deneyimleri ve Mücadele Biçimleri Prekaryalaşma ve bunun etrafında ele alınan güvencesizlik kavramı, neoliberalizmin ve bu bağlamda biyopolitik üretim anlayışının bir yansıması olarak tartışılmaktadır. Kapitalist üretim ilişkilerindeki dönüşümler ve sermayenin uluslararasılaşmasıyla birlikte emek gücü koşulları farklı bir zeminde değerlendirilmektedir. Ücretli emekçiler esnek çalışma biçimleriyle istihdam edilerek sosyal güvenceden uzak, belirsiz süreli, geçici işlerde çalıştırılmakta ve işini kaybetme korkusu altında yaşama zamanları tahakküm altına alınmaktadır. Güvencesiz çalışma biçimlerinden biri de neoliberalizmin hem krizine hem de zaferine tanık olduğumuz süreçte sağlık alanı olduğu açıktır. Neoliberalizm, sağlıkta özelleştirmeler ve kamu harcamalarının azaltılmasına bağlı olarak bu alanda derin bir dönüşümü ortaya koymaktadır. Bu dönüşümün en temel uzanımı olarak sağlık çalışanları açısından özellikle taşeronlaşma noktasında güvencesiz çalışma hali ve prekaryalaşma deneyimleri olduğu görülmektedir. Bu tablo, eşit ve adil hizmet sunumunu hedefleyen sağlık politikaları açısından can alıcı olduğu gibi sağlık çalışanlarının etkin/verimli hizmet sunumu noktasında tartışılmaya değerdir. Bu doğrultuda araştırma, Ankara ili kamu hastanesinde 4/B statüsünde taşeron olarak istihdam edilen sağlık çalışanlarının prekaryalaşma deneyimlerini güvencesizlik kavramı çerçevesinde değerlendirmeyi hedeflemiştir. Araştırmada, deneyimlere ve bağlam dünyalarına odaklanıldığından "nitel araştırma yöntemi" ve buna bağlı olarak "fenemonolojik" model tercih edilmektedir. Amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak veriler, Ankara ilindeki bir kamu hastanesinde 4/B statüsünde çalışan 21 sağlık çalışanı ile yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Toplanan veriler, NVİVO 10.0 paket programı yardımıyla tematik olarak kodlanarak temalara ve alt temalara ulaşılmıştır. Araştırmanın bulguları, Güvencesizlik Olgusu Temelinde Çalışanlar: "4/B'li Olduğumuz İçin Bizim Mağduriyetimiz Kronik!", Çalışma Hakkının Korunması Bağlamında Sendika, Sivil Toplum Kuruluşları ve Dernekler ve Gelecek: "Yaşamı Nasıl Kurgulayacağım?" temalarından oluşmaktadır. Araştırma sonunda elde edilen bulgular doğrultusunda 4/B statüsünde çalışan sağlık çalışanlarının neoliberalizm odağında prekeryalaşma ve güvencesizlik deneyimleri belirlenen temalar üzerinden değerlendirilmekle birlikte mücadele biçimi olarak çokluk kavramı üzerinde durulmuştur. Anahtar Sözcükler: Güvencesizlik, İstihdam, Prekarya, Sağlık Çalışanları