Şeker fabrikası atığı vinasın inkübasyon süresince toprağın bazı kimyasal ve biyokimyasal özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Bu çalışmada, farklı dozlarda vinas uygulamalarının toprağın bazı kimyasal ve biyokimyasal özellikleri üzerine olan etkileri 6 ay süreli inkübasyon denemesiyle ortaya konulmuştur. Dört farklı vinas çeşidi300 g'lık saksılara 0, 2, 4, 8, 20 L da-1 dozlarında uygulanmış ve inkübasyona tabi tutulmuştur. İnkübasyonun 15-30-60-120 ve 180. günlerinde alınan toprak örneklerinde β-glukozidaz enzim aktivitesi, alkali fosfataz enzim aktivitesi ile toprak solunumu (CO2 çıkışı) ve mikrobiyal biyokütle analizleri yapılmıştır. İnkübasyonun 15. ve 180. günlerinde ise topraklarınpH, EC, toplam N, organik madde, alınabilir P2O5, değişebilir K2O, KDK, kireç, alınabilir Fe, Cu, Zn, Mn ve toplam Cd, Pb, Ni, Cr ve Hganalizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda artan vinas dozuna bağlı olarak CO2 çıkışı artış göstermiş, inkübasyon zamanına bağlı olarak ise azalmıştır. Vinas uygulanmış toprakların biyokütle karbon içerikleri kontrole göre daha fazla olmuştur. Beta glukozidaz enzim aktivitesi inkübasyonun başlarında kontrole göre artış göstermiş ancak ilerleyen dönemlere bağlı olarak kontol ile uygulamalar arasındaki fark önemli bulunmamıştır. Bütün vinas çeşitlerinin en yüksek dozu olan 20 L da-1 uygulamasında, tüm inkübasyon zamanlarında beta glukozidaz aktivitesi diğer dozlara göre önemli derecede azalmıştır (p<0,05). Vinas uygulamaları toprakların organik madde, alınabilir fosfor ve potasyum kapsamlarını artırmış, kireç ve KDK üzerinde etkili olmamıştır. Toprakların makro ve mikro elementler ile ağır metallerin toplam ve alınabilir miktarları üzerine farklı etkilerde bulunan vinasözellikle Cd ve Ni miktarında artışa yol açmıştır. Denemede kullanılan vinasların pH'sı 5,5-6,0, EC'si ise 7,60-13,64 dS m-1 arasında olup, buna bağlı olarak toprakların pH değerleri artan doza bağlı olarak düşmüş, EC değerleri de doza ve zamana bağlı olarak yükselmiştir.