Cryptosporidium parvum ile deneysel enfekte sıçanlarda oral heparin uygulamasının terapötik etkinliğinin lasalosid sodyum ve halofuginon laktat ile karşılaştırmalı değerlendirilmesi

Abstract

Cryptosporidium parvum kaynaklı kriptosporidiyoz tüm dünyada yeni doğan buzağıların en önemli enteropatojenlerinden biri olarak görülmektedir. Bugüne kadar kriptosporidiyoz ile ilgili sayısız deneysel ve klinik çalışma yapılmış olmasına karşın hastalığın önlenmesi ve tedavi konusunda mutlak bir başarı sağlanamamıştır. Tedavide, bu zamana kadar kullanılan ilaçların parazitin gelişimi ve ookist atılımı üzerine sınırlı etkisinin olması, eradikasyon sağlayamaması, ve toksisite gibi yan etkilerinin olması; yeni, etkili antikriptosporidiyal ilaç ihtiyacı doğurmaktadır. Bu çalışmada her bir grupta 7 deneğin olduğu 7 grup ve toplamda 49 sıçana deneysel enfeksiyon oluşturma maksadıyla saflaştırılmış C. parvum ookistleri inoküle edilmiştir. Heparin, koruyucu olarak inokülasyon öncesi tek doz, tedavi amacıyla ise enfeksiyonu takiben 3 farklı dozda ardarda 3 gün (7,5 mg/kg, 15 mg/kg, 22,5 mg/kg) oral uygulanmıştır. Heparinin enfeksiyonu önlemedeki etkisi, dışkı ile ookist atılımı, biyokimyasal ve hematolojik parametreler incelenmiş; kontrol grubu, halofuginon laktat ve lasalosid sodyum tedavi grupları ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Bu çalışma daha önce in vitro ortamda paraziter invazyonu inhibe ettiği ortaya konmuş olan heparinin C. parvum invazyonuna etkisini in vivo değerlendirmeye yönelik ilk çalışmadır. 3 günlük tedavi süresinin sonunda 15 mg/kg dozda oral heparin sodyum, (P=0,001) halofuginon laktat (P=0,005) ve lasalosid sodyum (P=0,001) gruplarında dışkı ile atılan ookist sayısının azalmasının istatistiksel açıdan önemli olduğu bulunmuş, oral heparin uygulamasının deneysel kriptosporidiyozda terapötik etkinliğinin olduğu, 15 mg/kg dozda profilaktik amaçlı kullanılan oral heparin sodyumun deneysel enfeksiyonun oluşumuna engel olarak profilakside de etkili olduğu ilk defa ortaya konulmuş, oral heparin uygulamasının koagulasyon parametreleri, üre ve kreatinin değerleri ile karaciğer enzimleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı fark oluşturacak bir hasara neden olmadığı değerlendirilmiştir. Kriptosporidiyoz profilaksi ve tedavisinde, oral heparinin önemli bir alternatif ilaç olarak değerlendirilebileceği, çalışmanın bu alanda yeni çalışmaların yapılmasına ışık tutacağı kanaatine varılmıştır.