Kronik ve agresif periodontitis hastalarında WNT/β-catenin sinyal yolağının değerlendirilmesi

Abstract

Bakteriler periodontitisin patogenezinde bir başlatıcı unsur olmakla birlikte konak faktörleri, hastalığın ilerlemesinde önemli rol oynarlar. Periodontitiste, inflamatuar immun cevabın neden olduğu kemik yıkımı, inflamatuar infiltrasyon ile kemik homeostazından sorumlu hücreler arasındaki iki yönlü etkileşimden kaynaklanmaktadır ve kemik metabolizmasının düzenlenmesi, sitokinler, kemokinler, hormonlar ve biyokimyasal stimülasyon dahil olmak üzere çeşitli lokal ve sistemik faktörlere bağlı olarak farklı sinyal iletim yollarının karmaşık bir işlemidir. Bakteri kaynaklı PAMP'lar ve hücre hasarı sonucunda salınan DAMP'lar, TLR gibi patern tanıma reseptörleri aracılığıyla adherens junctionlardan hücre içerisine β-catenin'in salınmasını ve Wnt aracılığıyla hücre kaderini belirleyen bir çok genin ekspresyonuna neden olurlar. Kemik homeostazisi, mezenşimal hücre diferansiyasyonu ve makrofaj cevabında etkili olan Wnt molekülleri artan hücre biyolojisi bilgisiyle periodontitis için potansiyel önemli moleküller haline gelmiştir. Mevcut literatür bulgularının ışığında, Wnt / β-catenin sinyal yolağının periodontitiste doku yanıtının düzenleyicisi olabileceği ve farklı periodontal hastalık formlarında farklı şekilde eksprese edilebileceği hipotezinden hareketle çalışmamızın esas amacı, kronik ve agresif periodontitisli hastalardan alınan dişeti örneklerinde Wnt / β-catenin sinyal moleküllerinin salınımını ve doku yoğunluklarını değerlendirmektir. Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilm Dalı Kliniği'ne başvuran generalize kronik periodontitis teşhisi konulan 15 hasta generalize agresif periodontitis teşhisi konulan 11 hasta ve periodontal olarak sağlıklı 15 gönüllü birey çalışmaya dahil edilmiştir. Her dişin altı yüzünden klinik periodontal ölçümler yapılmış, kontrol grubu için estetik nedenlerle kron boyu uzatma ve gingivektomi endikasyonu konulmuş dişlerden işlem sırasında eksize edilen dokular ile hastalık gruplarında periodontitis nedeniyle çekim endikasyonu konulan dişlerin çevresinden eksize edilen biyopsi materyali RT PCR ve immunohistokimyasal analiz için kullanılmıştır. RT PCR ile TNF-α, β-catenin, Wnt 3a, Wnt 5a, Wnt 10b ve Runx2 gen ekspresyonları ve immunohistokimyasal analiz ile doku β-catenin, Wnt 5a ve Wnt 10b yoğunlukları değerlendirilmiştir. Tüm klinik periodontal parametreler hastalık gruplarında istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuştur. TNF-α, Wnt 3a, Wnt 5a, Wnt 10b ve Runx2 ekspresyonu hastalık gruplarında kontrol grubundan istatistiksel anlamlı yüksek bulunmuştur. β-catenin ekspresyonu GAP grubunda K grubundan istatistiksel anlamlı daha düşük bulunmuştur. β-catenin hastalık gruplarında sıklıkla bağ dokusundan intranükleer olarak boyanırken, kontrol grubunda epitel dokuda intrastoplazmik ve hücre çeperinde boyanmaktadır. Wnt 5a sıklıkla hastalık gruplarında boyanmakta olup en yoğun boyanma GAP örneklerinde bağ dokuda izlenmiştir. GKP grubunda hafif yoğunlukta boyanmakta olup epitelyal dokuda boyanma gözlenmiştir. Wnt 10b hastalık gruplarında bağ dokuda boyanma gösterirken GKP grubunda GAP grubundan yoğun boyanmaktadır. Sonuç olarak birçok dokunun homesotazında görevli olan Wnt / β-catenin sinyal yolağı periodontitis patogenezindeki aktif yolaklardan birisidir. Wnt 3a ve Wnt 10b, doku kaybının kompensasyonu için aktive olurken, Wnt 5a kemik yıkımı sürecinde aktiftir.