Arap atlarında davranış temelli eğitimin öğrenme performansı üzerine etkisi

Abstract

Arap Atlarında Davranış Temelli Eğitimin Öğrenme Performansı Üzerine Etkisi Bu araştırmada Arap atlarında davranış temelli eğitim metotlarının ayrı ayrı ve değişik kombinasyonlarının birlikte uygulanmasının, atların öğrenme yanıtlarına, davranışsal tepkilerine ve stres parametrelerine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu araştırma 2016 yılında Anadolu Tarım İşletmesi Müdürlüğü (TİM)'nde yetiştirilen 1 yaşlı 12 baş, 2 ve 3 yaşlı 12 baş ve 4 yaş ve üzeri 12 baş olmak üzere toplam 36 baş Arap dişi tay ve kısrak üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada her grupta 2 baş 1 yaşlı, 2 baş 2 ve 3 yaşlı ve 2 baş 4 yaş ve üzeri toplam 6'şar at olmak üzere 6 gruba ayrılan atlara Join-up, Parelli ve Clicker metodlarının kombinasyonları uygulanmıştır. Eğitim metodu uygulanmadan önce ve her bir aşamasından sonra atlar dar alanlardan geçmeye ve farklı zeminde yürümeye yönlendirilirken atlardaki stres parametreleri (kalp atım hızı, vücut sıcaklığı), davranışsal tepkiler ve öğrenme yanıtları objektif olarak değerlendirilmiştir. Eğitim gruplarında kalp atım hızları normal değerlere göre yüksek (67,0-79,1 adet/dk) olmuştur. Join-up metodunda ise en yüksek bulunmuştur. Vücut sıcaklığı değerlerinde artış görülmemiştir. Toplam eğitim süreleri 51,9-61 dakika arasında olup Parelli metodunun son olarak uygulandığı gruplarda eğitim süresi 8 dakika kadar kısalmıştır. Farklı zeminden geçme başarısı metotların tekli uygulamalarında Clicker metodunda en yüksek (%75) olduğu, üçlü kombinasyonlarda Join-up metodunun en son uygulanmasıyla düştüğü (%33,3) tespit edilmiştir. Join-up'ın ilk uygulandığı gruplarda ise başarı oranının %100,0 olduğu belirlenmiştir. Join-up'ın tek veya tüm kombinasyonlarında tehdit davranışı oldukça yüksektir. Join-up metodunda stresin yüksek, buna bağlı olarak haberleşme, itaatsizlik, tehlike yaratma davranışlarının da yükseldiği bulunmuştur. Parelli'nin son metot olarak uygulanmasıyla tehdit davranışlarının önüne geçilmiş, atların tamamı ses yardımlarını öğrenmiş ve antrenöre karşı güven duymuşlardır. Clicker metodunda merak davranışını biri hariç tüm atların gösterdiği, tamamı ses yardımlarını öğrenmiş ve antrenöre karşı güven duyduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, eğitim metotlarının tek uygulanması durumunda süresinin kısa, uygulamasının kolay ve risksiz olması nedeniyle Clicker metodunun daha iyi sonuç verdiği; üçlü kombinasyonlarda Join-up metodunun son metot olarak uygulanmasında sürenin uzadığı, başarının düştüğü belirlenmiş olup Join-up metodunun ilk uygulanmasının başarıyı arttırdığı dolayısıyla metotların sıralamasının önemli olduğu tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: At, Davranış, Eğitim, Etoloji, Refah