Türkiye' de yetişen Allium L. cinsi brevispatha seksiyonu' na ait taksonlar üzerinde farmasötik botanik yönünden araştırmalar

Abstract

Allium L. (Amaryllidaceae) dünyada 900, ülkemizde ise 200 civarında takson ile temsil edilen, Monokotil grubunun en büyük cinslerinden biridir. Bu cinse ait pek çok tür gıda, baharat ve süs bitkisi olarak kullanımlarının yanı sıra, tıbbi açıdan da son derece önemlidir. Soğanlı bitkileri içeren bu büyük cins Flora of Turkey and the East Aegean Islands'da 14 seksiyon altında incelenmektedir. Tez çalışması, 2014‒2018 yılları arasında Brevispatha Valsecchi (Cupanioscordum Cheschmejiyev) seksiyonununda yer alan ve Türkiye'de doğal olarak yetişen bitkiler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda bilim dünyası için yeni dört tür (A. coskunii, A. tankeriorum, A. hatayense, A. ovacikense), yeni bir seksiyon (sect. Callimischon) tanımlanmış ve bir tür (A. peroninianum Azn.) sinonim olarak kabul edilmiştir. İlgili türler için kalitatif fitokimyasal analiz, filogenetik, katı faz mikroekstraksiyon (KFME), antikanser, tohum-polen morfolojisi, yaprak-skapus anatomisi çalışma sonuçları ayrıntılı bir şekilde verilmiş; ayrıca yeniden oluşturulan tür teşhis anahtarı ve tür deskripsiyonları ayrıntılı morfolojik çizimler eşliğinde sunulmuştur.