Arap dilinde edatların işlevselliği
Özet
Arapçada herhangi bir metnin daha doğru bir şekilde kavranabilmesi için, cümleyi oluşturan en önemli unsurlardan biri olan edatların incelenmesi oldukça önemlidir. Konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak edatların cümlenin i'râbına olan etkisinin ön plana çıkması, konuya mana ve delâlet yönünden eğilinmesi noktasında önemli bir gerekçe oldu. Bunun yanında cümle anlamlandırılırken doğru manaya nahiv kaidelerinden yoksun bir şekilde ulaşılamayacağı hususu göz önünde bulundurularak, edatların cümlenin i'râbı üzerindeki şekli etkilerine de tezde kısaca yer verildi. Bir giriş ve iki bölümden oluşan tezin ilk bölümünde bir terim olan edat kelimesi üzerinde duruldu ve bu terimle kastedilen sınırların belirlenmesine çalışıldı. İkinci bölümde daha çok edatların mana ve gramer açısından sahip oldukları işlevler ele alındı. Çalışmada çoğunlukla dini metinler kullanılarak, bir nevi özet formunda konunun anlaşılabilmesi hedeflendi. Literatürde Hurûfu'l-meânî başlığı altında ele alınan ve tek başına kullanılamayan edatların, cümle içerisinde diğer kelime gruplarını nasıl birbirine bağladıkları ve nasıl bir anlam ilişkisi kurdukları incelendi. "Arap Dilinde Edatların İşlevselliği" başlığı altında ele alınan bu çalışmada, özellikle Arap gramerini esas alan temel eserlerdeki görüşler göz önünde bulundurularak, edatların özelliklerine ve sınıflandırılmalarına yer verilmiştir. Özellikle edatın tarifi noktasında tanımlar zenginleştirilerek âlimler arasında görüş ayrılıkları ortaya konulmuş, bu gözlemler ışığında öne sürülen fikirler tarafsızca okuyucuya aktarılmıştır. Bu durum edat konusu altında ele alınması gereken kelimelerin belirlenmesi noktasında yönlendirici olmuştur. Bu çalışmalardan yola çıkarak anlamları ve işlevsellikleri bakımından öne çıkan edatların durumları tespit edilmiştir. Konu ile alakalı pek çok muhtelif eser taranarak, tespit edilen edatların yapıları hakkında kısa bilgiler verildikten sonra, konunun daha iyi anlaşılabilmesi için edatlar; gerek ayet, gerekse şiirsel ve pratik hayattan seçilen metinlerle örneklendirilmiştir. Bu şekilde edatın daha iyi bir şekilde anlaşılabilmesi hedeflenmiş ve ortaya konulan çalışmanın diğer çalışmalara yardımcı olması temenni edilmiştir.
