Bebek masajının fototerapi altındaki miadında yenidoğanlarda bilirübin seviyesine etkisi

Abstract

Randomize kontrollü deneysel nitelikte olan bu araştırma, İHB tanısı ile fototerapi tedavisi alan miadında yenidoğanlarda, fototerapi cihazı kapatılarak yapılan bebek masajının; total serum bilirübin seviyesi, defekasyon ve idrar sıklığı, beslenme sıklığı, açlık kan şekeri seviyesi ve vücut ağırlığı artışına etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 15 Ocak 2018 –15 Temmuz 2018 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Uygulama ve Araştırma Hastanesi ve Ankara 29 Mayıs Devlet Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Klinikler'inde yürütülmüştür. Daha önce bebek masajının hiperbilüribinemiye etkisinin araştırıldığı çalışmalar incelenerek ve defekasyon sıklığı baz alınarak (deney grubunda 5± 1.3, kontrol grubunda 3.7 ±1.3) örneklem büyüklüğü saptanmıştır. İki ortalama arasındaki 1.3 birimlik farkın istatistiksel olarak önemli olacağı varsayımıyla %85 güven aralığında %5 hata payı ile 38 yenidoğanın (deney grubu =19, kontrol grubu=19) örnekleme alınması planlanmış, araştırmaya 50 yenidoğan alınmıştır (deney grubu=25, kontrol grubu=25). Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan Tanıtıcı Bilgi Formu, Günlük Hasta Takip Çizelgesi ve Anne Beslenme Takip Çizelgesi kullanılarak toplanmıştır. Normal dağılım gösteren verilerin deney ve kontrol gruplarında karşılaştırılmasında T test, normal dağılım göstermeyen verilerin karşılaştırılmasında ise Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Nominal değişkenlerin grup karşılaştırmalarında (çapraz tablolarda) Ki-Kare kullanılmıştır. Normal dağılıma uymayan veya varyansları homojen olmayan verilerin yatış ve taburculuk değerlerinin iki grupta karşılaştırılmasında Mann Whitney U Test kullanılmıştır. Araştırmada, deney ve kontrol grubundaki bebeklerin postnatal yaş, gebelik haftası, doğum ağırlığı, hastaneye yatıştaki vücut ağırlığı, 1. ve 5. dakika apgar skoru, anne yaşı, bebeklerin cinsiyeti, doğum şekli, hastanede ve hastaneye gelmeden önceki beslenme şekilleri, fototerapi alma süreleri, hastanede yatış süreleri, kaçıncı çocuk oldukları, diğer kardeşlerinde İHB görülme oranı benzer bulunmuştur (p>0.05). Deney grubundaki bebeklerin, yatıştaki Total Serum Bilirübin Seviyeleri (TSB) arasında bir fark yokken taburculuk TSB seviyesi deney grubunda daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Deney ve kontrol grubundaki bebeklerin hastaneye yatıştaki vücut ağırlıları arasında bir fark yokken, deney grubundaki bebeklerin taburculuk vücut ağırlıkları daha fazla bulunmuştur (p<0.05). Deney grubundaki bebeklerin emzirme, defekasyon ve idrar sıklığı kontrol grubundaki bebeklere kıyasla daha fazla bulunmuştur (p<0.001). Deney ve kontrol grubundaki bebeklerin kan şekerleri arasında bir fark yoktur (p>0.05). Bebek masajının defekasyon, idrar ve emzirme sıklığını arttırıp ve TSB seviyesini azaltarak İHB'nin tedavi ve bakımına katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.