Somatik belirti ve ilişkili bozukluğu olan çocukların aleksitimi düzeyleri, güçlükleri, baş etme becerileri ve aile işlevselliği
Özet
Somatik belirti bozukluğu ve ilişkili bozukluklar (SBBİB) grubunda tanı alan çocuk ve ergenler ile herhangi bir psikiyatrik hastalığı olmayan ergenlerin hem yarı yapılandırılmış klinik görüşmeler hem de öz bildirim ölçekleri aracılığıyla SBBİB ile ilişkili olabileceği düşünülen aleksitimik özellikler, aile işlevselliği, çocuğun güçlükleri ve başa çıkma stilleri gibi değişkenler açısından karşılaştırıldığı ve aynı zamanda SBBİB tanısı alan ergenlerde eşlik eden psikopatolojilerin değerlendirildiği kesitsel bir çalışmadır. Yöntem: Çalışmaya 11-17 yaş arasında SBBİB olan 41 ergen ve araştırma grubu ile yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 40 sağlıklı kontrol alınmıştır. Ergenlerdeki SBBİB tanısını doğrulamak amacıyla araştırmaya katılan ergenler ve anne/babaları ile DSM-5 tanı kriterleri doğrultusunda klinik görüşme yapılmıştır. Klinisyen tarafından uygulanan Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu (K-SADS-PL) yarı yapılandırılmış görüşme aracı ile psikiyatrik hastalıklar taranmıştır. Çalışmaya katılan tüm çocuk ve ergenlere Toronto aleksitimi ölçeği-20 (TAÖ-20), Güçler ve güçlükler anketi (GGA), Çocuk Somatizasyon Envanteri-24 (ÇSE-24), yaş grubuna göre Ergenler İçin Başa Çıkma Ölçeği (EBÇÖ) veya Çocuklar İçin Başa Çıkma Yolları Ölçeği (KIDCOPE) uygulanmıştır. Ebeveynler tarafından da Sosyodemografik Bilgi Formu ve Aile Değerlendirme Ölçeği doldurulmuştur. Bulgular: Yapılan değerlendirmeler sonucunda SBBİB'nin kızlarda ve ebeveyn eğitim düzeyinin düşük olduğu alt-orta sosyoekonomik-sosyokültürel düzeyli ailelerde daha sık görüldüğü bulunmuştur. Araştırma grubunu oluşturan gençlerde anksiyete bozuklukları ve depresif bozukluk başta olmak üzere diğer psikiyatrik hastalıkların da yüksek oranda eşlik ettiği ve bu gruptaki çocukların annelerinde psikiyatrik hastalık ve somatik belirti görülme oranının daha fazla saptanmıştır. Araştırma grubundaki gençlerin duygu tanıma ve duygu ifadesinde zorlandıkları, aleksitimik özelliklerin, duygusal ve davranış sorunlarının kontrollerden daha fazla olduğu, aile işlevlerinin daha sağlıksız olduğu ve daha çok kaçınmacı başa çıkma stilini kullandıkları saptanmıştır. Sonuç: Bu çalışma kapsamında düşük sosyoekonomik-sosyokültürel düzeyin, ailede psikiopatoloji ve somatizasyon varlığının, sağlıksız aile işlevlerinin, aleksitimik özeliklerin ve sorunlarla baş etme yetersizliğinin SBBİB ile ilişkili olabileceği belirlenmiştir. Sonuçların ergenlerdeki SBBİB'ye özgül olup olmadığının anlaşılması amacıyla farklı psikiyatrik hastalıkları olan ergenlerin kontrol grubu olarak alındığı çalışmalara ihtiyaç vardır.