Anonim ortaklıkta pay devri sözleşmesi
Özet
Payın devredilebilirliği ilkesi anonim ortaklığa hakim olup ona karakteristik özelliklerini veren ilkelerin en önemlilerindendir. Bu doğrultuda "anonim ortaklıkta pay devri sözleşmesi" tez çalışmamızın esas konusunu teşkil etmiştir. Tezimizin birinci bölümünde; farklı anlamları ile pay kavramı; temel anlamda anonim ortaklık payının devri kavramı ve benzer diğer kavramlarla karşılaştırılması; anonim ortaklık payının türleri, ortaklığın çıkarabileceği pay senetleri ve bunların her birine göre pay devir prosedürlerinin nasıl gerçekleşeceği olmak üzere pay devrine ilişkin genel kavramlar 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve diğer mevzuat çerçevesince ele alınmıştır. Tezin ikinci bölümünde, pay devri sözleşmesi tanımı, kurulması ve hukuksal niteliği bakımından incelenmiştir. Pay devri sözleşmesinin objektif esaslı unsurları devre konu paylar, sözleşmenin ivazlı yapılması halinde ivaz ve karşılıklı anlaşma sağlanmasından oluşmaktadır. Sözleşmesinin tarafları hususunda, devreden ve devralanın sözleşmeye taraf olma bakımından ehliyetleri ve 6102 sayılı TTK'nun anonim ortaklığın kendi paylarını devralmasına ilişkin düzenlemesine yer verilmiştir. Ayrıca, pay devri sözleşmesinin hukuksal niteliği, malvarlığına yaptığı etki, sözleşmenin amacı ve konusu açısından değerlendirilmiştir. Tezin üçüncü bölümü pay devri sözleşmesi kapsamında tarafların asli ve tali borçları ile haklarına ayrılmıştır. Bu kapsamda, TBK'da yer alan zapta ve ayıba karşı tekeffül hükümlerinin pay devri sözleşmesine devre konu ortaklık payları ve özellikle işletme olmak üzere anonim ortaklık malvarlığı açısından uygulanabilirliği tartışılmıştır. Bu bölümde ayrıca taraflarca üstlenilen "beyan ve garanti" borçları ile ceza koşulunun hukuki niteliği ve özelliklerine değinilmiştir. Son olarak dördüncü bölümünde, pay devri sözleşmesinin çeşitli sona erme halleri değerlendirilmiştir. Bir taşınır mülkiyetini devir amacı taşıyan sözleşme niteliğinde olması, pay devri sözleşmesinde, genel sebeplerin yanı sıra, bazı özel sona erme sebepleri sunmaktadır. Bu kapsamda özel sona erme nedeni olarak temerrüt ile genel sona erme hallerinden ifa ile ifa imkansızlığı ele alınmıştır.