Topoizomeraz ıı inhibitörü bazı yeni heterosiklik bileşiklerin tasarımı, sentezi ve enzim aktiviteleri
Özet
Bu yüksek lisans tez çalışmasında, 17 adet 2-(sübstitüefenil)-5(veya6)-nitrobenzoksazol türevi bileşik ile 9 adet 2-(sübstitüefenil)oksazolo[4,5-b]piridin bileşikleri tasarlanmış ve sentezlenmeştir. Bu bileşiklerin 15 tanesi ilk defa bu çalışmada sentezlenmiştir. Sentezlenen bileşiklerin yapılarının aydınlatılması, Topo II enzim inhibitörü olarak antitümör etkili bir ilaç olan etoposid ile karşılaştırılması tasarlanmıştır. Bileşiklerin saflıkları İTK ile kontrol edilmiş ve erime noktaları saptanmıştır. Elementel analiz, kütle (ESI+ ve ESI-) , 1H-NMR, 13C NMR ve FT-IR spektral bulguları ile bileşiklerin beklenen kimyasal yapıları kanıtlanmıştır. Elde edilen benzoksazol ve oksazolo[4,5-b]piridin türevi bileşiklerin topoizomeraz II inhibitör etkileri toplu olarak incelendiğinde 1i ve 2j kodlu bileşiklerin (IC50= 2 μM) referans ilaç etoposidden bile (IC50= 10 μM) daha etkili olduğu saptanmıştır. Ayrıca, 1k (IC50= 22 μM) ile 2d (IC50= 28 μM) kodlu bileşikler etoposid kadar etkili olmasalarda test edilen diğer türevlerden (1i ve 2j hariç) daha etkili bulunmuşlardır. hTopo IIα enzim inhibisyonunu arttırmak için 5-nitrobenzoksazol ve oksazolo[4,5-b]piridin türevlerinin ikinci konumundaki fenil halkasının para pozisyonuna hacimli grup yerine düz zincirli ve metilden daha fazla karbon sayısına sahip bir sübstitüentin bulunmasının önemli olduğu ortaya konmuştur. Tezdeki sonuçlar göz önüne alındığında, yüksek aktivite gözlenen bileşikler, ileride yapılacak çalışmalar için antikanser bileşik olarak topoizomeraz II'yi hedef alabilecek öncü bileşikler olarak kullanılabilirler.