Dönemin tarihi ve ilmi gelişmeleri ışığında Muhammed b. Musa el-Harizmi (780-847'den sonra)
Özet
Halife Me'mun döneminde Beytülhikme'de görev yapan bilginlerden ElHarizmi, Hintli Brahmagupta'nın Brahmasphutasiddhata''sının çevirisinden Hint rakamlarını öğrendi ve bu rakamları kullanarak MS. 820 civarında Hisabü'l-Cebr ve'lMukabele (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine) adlı eserini yazdı. Bu eser denklemlerin nasıl çözüleceği konusunda hayatın akışını değiştiren çok önemli bir eserdir. Buradaki Arapça cebr sözcüğü batı dillerine algebra olarak geçti. XII. yüzyılın ortalarında Latince'ye Algebra et-Almucabala adıyla çevirisi yapıldı (Chester'lı Robert tarafından). Günümüzde kullandığımız anlamıyla cebir terimi pek çok dilde yerini aldı. Arapça orijinali elimizde olmayan bu eser günümüzde cebir konusunda yazılmış en eski Arapça kitap olarak da bilinmektedir. El-Harizmi'nin bu eseri ve o dönemdeki diğer eserlerin Latince çevirisiyle Avrupa Hint-Arap rakamlarıyla ilk kez tanışmış oldu. El-Harizmi'nin yaklaşık 825 yılında yazdığı Kitab al Muhtasar fil Hisab el Hind (Hint Rakamlarıyla Hesap), Hint sayma sisteminin IX. yüzyılda önce İslam dünyasında, daha sonra XII. yüzyılda Latince çevirileriyle Avrupa'da yayılmasını vesile olan eser oldu. Sıfır rakamının kullanıma girmesi Matematik dünyasında büyük bir çığır açmıştır. El-Harizmi'nin eseri Latince'ye çevrilerek sıfır rakamı diğer dokuz ayrı Hint-Arap rakamla birlikte Avrupa'ya geçmiştir. Abbasiler döneminde Halife Mansur'dan başlayarak halefler bilimsel çalışmalara çok büyük önem vermişlerdir. Harun Reşid, Beytülhikme (Bilgelik evi) olarak bilinen bir kütüphane ve çeviri merkezi kurmuştur. Özellikle Halife Me'mun döneminde burada yapılan çalışmalar beş yüz yıl boyunca İslam Dünyasının Altın Çağı'nın en önemli entelektüel merkezi haline gelmiştir. Burada büyük bilginler ve filozoflar yetişmiştir. Halife Me'mun döneminde çevirilere çok büyük önem verilmiştir. Antik Yunan, Hint, İran ve diğer uygarlıklardan eserlerin çevirisi Beytülhikme'de yapıldı. İşte bu yapılan çevirilerden biri olan Hintli Brahmagupta'nın 199 Brahmasphutasiddhanta'sının çevirisi ve el-Harizmi'nin çalışmalarıyla matematik dünyası rönesansı yaşanmıştır diyebiliriz.