Gebelerin besinlerle aldığı iyot miktarının ve idrarla iyot atımının değerlendirilmesi
Özet
Bu çalışma; 19-45 yaş gebe kadınların besinlerle iyot alımını ve idrarla atılan iyot durumunu değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma Trabzon Akçaabat Haçkalı Baba Devlet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği'ne gelen 19-45 yaş arası 150 gebe kadın üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verileri anket formu ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak toplanmış, gebelerin genel özellikleri, beslenme alışkanlıkları ile ilgili bilgileri, iyotlu tuz kullanma davranışları, iyot içeren besinleri tüketim sıklığı, 24 saatlik geriye dönük hatırlatma yöntemi ile besin tüketim kayıtları, antropometrik ölçümleri ve iyot ile ilgili bilgileri sorgulanmıştır. Gebe kadınların ortalama yaşı 28,6±5,8 yıl, gebelik haftası 25,4±10,0 hafta, son iki gebelik arası süre 43,8±38,9 ay, ailedeki birey sayısı 3,3±1,4, toplam gebelik sayısı 2,4±1,5 olarak saptanmıştır. Gebelerin %12,0'si birinci trimesterde, %42,0'si ikinci trimesterde ve %46,0'sı üçüncü trimesterdedir. Gebe kadınların %78,0'i günde üç ana öğün tüketirken, %92,0'si en az bir ara öğün tüketmiştir. Gebelerin %96,0'sı yemek yaparken, %97,3'ü sofrada, %14,0'ü salamura/turşu hazırlarken iyotlu tuz kullandıklarını belirtmiştir. Gebe kadınların iyot ile ilgili ortalama bilgi puanları 8,5±4,5 olarak belirlenmiş olup; iyot bilgi puanı ile öğrenim durumu arasında istatistiksel olarak anlamlılık bulunmuştur (p<0,01). Gebe kadınların ortalama idrar iyot konsantrasyonları 109,1±57,2 µg/L olup; %80,0'i yetersiz, %18,7'si yeterli ve %1,3'ü fazla idrar iyot konsantrasyon düzeyine sahiptir. Tuzu saklama yeri, süresi ve zamanı ile idrar iyot konsantrasyonu arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Gebelerin günlük diyet ile ortalama iyot alımı 185,0±59,4 µg olarak belirlenmiştir. İdrar iyot konsantrasyonu fazla olanların günlük ortalama iyot alımı (387,3±94,5 μg/L), yetersiz (173,1±52,5 μg/L) ve yeterli (221,5±43,9 μg/L) idrar iyot konsantrasyonuna sahip gebelere göre yüksek olup, aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (r=0,560; p=0,000). Gebe kadınların %63,3'ü yeterli iyot alımına sahip olup; iyot alımı arttıkça ortalama idrar iyot konsantrasyonunun arttığı belirlenmiştir (p<0,05). Bu çalışmada gebelerin iyot içeren besinleri tüketme durumu incelendiğinde, beyaz peynir, kurubaklagil, iyotlu sofra tuzu tüketme miktarı arttıkça ortalama idrar iyot konsantrasyonu anlamlı olarak artmıştır (p<0,05). Sonuç olarak; gebelerin idrar iyot konsantrasyonlarının yetersiz olduğu, besinlerle yeterince iyot alamadıkları ve iyot ile ilgili bilgilerinin yeterli olmadığı saptanmıştır.