Spor salonlarına devam eden yetişkin erkeklerin ergojenik destek kullanma durumuna göre beslenme durumu ve vücut bileşimlerinin değerlendirilmesi
Özet
Bu çalışma spor salonlarına devam eden yetişkin erkeklerin ergojenik destek kullanma durumuna göre beslenme alışkanlıklarını ve vücut bileşimini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya haftada en az 3 kez ve en az 45 dakika orta şiddette fiziksel aktivite yapan 20-25 yaş arası, ergojenik destek kullanan (n=20) ve kullanmayan (n=20) toplam 40 erkek birey alınmıştır. Bu bireylerden kendi isteği ile ergojenik destek kullanmaya başlayanlar deney grubunu, kullanmayanlar ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Çalışma verileri anket formu ile yüz yüze görüşülerek alınmıştır. Anket formunda bireylerin demografik bilgileri, genel sağlık bilgileri, ergojenik destek kullanımı, beslenme alışkanlıkları ile ilgili sorular yer almıştır. Fiziksel aktivite kayıtları ile beslenme durumlarının saptanması için 24 saatlik hatırlatma yöntemi ile biri egzersiz yapılan ve biri yapılmayan gün olmak üzere 2 günlük besin tüketim kayıtları çalışmanın başında, birinci ayda ve çalışma sonunda alınmıştır. Bireylerin bazı antropometrik ölçümleri (boy uzunluğu, vücut ağırlığı, biseps deri kıvrım kalınlığı, triseps deri kıvrım kalınlığı ve üst orta kol çevresi) alınmıştır. Vücut bileşimi BIA (Biyoelektrik İmpedans Analizi) aracılığı ile ölçülmüştür. Araştırma sonucundan elde edilen veriler SPSS paket yazılımından yararlanılarak uygun istatistiksel yöntemler ile değerlendirilmiştir. Bireylerin ortalama yaşı birbirine benzer olup, çoğunluğu üniversite mezunudur. Bireylerin ergojenik kullanım nedenleri arasında en yüksek oranı 'kas kütlesini artırmak' amacı ile kullananlar almıştır (%85,0). Bireylerin %50,0'si herhangi bir öneren olmadan bu destek ürünlerini kullanmaya başladığını belirtmiştir. En çok kullanılan ergojenik destekler arasında whey proteinleri bulunmaktadır (%95,0). Kontrol grubunun başlangıç-1.ay, başlangıç-2.ay vücut ağırlığı ölçümleri arasında anlamlı farklılık saptanmış olup, vücut ağırlıklarının başlangıca göre azaldığı görülmüştür (p<0,05). Deney grubunda başlangıç-birinci ay, başlangıç- ikinci ay ve birinci ay- ikinci ay kas kütlesi ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05). Kontrol grubunun başlangıç- ikinci ay ve birinci ay- ikinci ay triseps deri kıvrım kalınlığı ve kas kütlesi ölçümleri arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Katılımcıların başlangıç - ikinci ay ve birinci - ikinci ay arasındaki kas kütlesi değişimlerine bakıldığında deney ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır (p<0,001). Deney grubunda kas kütlesi başlangıca göre birinci ve ikinci ayda artış göstermiştir. Kontrol grubunda üç ana öğün tüketenlerin oranı deney grubuna göre daha yüksektir (%70,0). Deney grubunda günlük alınan protein miktarı aylara göre artmış, kontrol grubunda ise azalmıştır. Deney grubunun çalışma boyunca ortalama protein alımı kontrol grubundan daha yüksektir. Bireylerin karbonhidrat alımları düşük, protein alımları önerilen aralıkta, yağ alımları ise önerilenin üstündedir. Yeterli ve dengeli beslenen bireylerin ergojenik destek kullanmalarına gerek yoktur. Bundan dolayı bireylerin bilinçlendirilmesi veya uzman kontrolünde ihtiyaç varsa bu desteklerin alınmasının daha etkin olacağı düşünülmektedir.