Devlette performans denetimi uygulaması ve dönüşümü: 1996-2010 sayıştay deneyimi
Abstract
Türkiye'de özellikle 2010 yılı sonrası performans denetimi konusu, gerek kavramsal ve tarihsel gelişimi gerekse kuramı ve uygulaması bakımından bilgi karmaşasının bulunduğu tartışmalı bir konudur. Kavram ve bilgi karmaşasına çözüm sunmak amacı taşıyan bu tez çalışması, Türkiye'de 1996-2010 döneminde, 14 yıllık kısa bir sürede ortaya çıkan, gelişme aşamasındayken kırılma sürecine giren ve sonlandırılan devlette performans denetimi uygulamasını ve dönüşümünü araştırmaktadır. Çalışmanın temel iddiası, devlette performans denetimi uygulamasının uygulamadan kaynaklı bir nedenden dolayı değil siyasal iktidarın iradesiyle sonlandırıldığıdır. Bu çalışmada performans denetiminin ne olduğuyla birlikte ne olmadığı; kavramsal ve tarihsel gelişimi, Türkiye'de 1996-2010 dönemi performans denetimi uygulamasının kuram ve uygulama bakımından uluslararası düzeyde INTOSAI ve iyi uygulama örneği olarak kabul edilen İngiltere ile uyumlu olup olmadığı ve bu uygulamanın 2010 yılında nasıl ve neden sonlandırıldığı ilgili mevzuat metinleri, rehberler, raporlar, uluslararası ve ulusal politika belgeleri ve uzman görüşleri gibi birincil kaynaklardan elde edilen veriler üzerinden ortaya konulmaktadır. Çalışmanın sonucunda, performans denetiminin, personel yönetimi alanına özgü bireysel performansa ve iç kontrol sistemi alanına özgü kurumsal performansa değil, kamu faaliyetlerinin denetimi olarak devlette performans denetimine karşılık geldiği ve sadece 3E ilkesiyle sınırlı olmadığı; 1996-2010 dönemi Türkiye'de performans denetimi uygulamasının, uluslararası uygulamalarla uyumlu bir şekilde yürütüldüğü; ancak performans denetiminin etkileri ve hesap verme sorumluluğu üzerinden hükümetin faaliyetlerinin eleştiri konusu yapılması nedeniyle küresel yönetim reformları ve çözülme sürecinin etkisiyle siyasal iktidar tarafından 2010 yılında sonlandırıldığı şeklinde bulgulara yer verilmektedir.