İsmâil Sâdık Kemâl Paşa'nın Tefsîr-i Kemâl'i (inceleme-metin-dizin)
Özet
smâil Sâdık Kemâl Paşa, 1824-1892 yılları arasında yaşamıştır. Osmanlı'nın son dönem paşası olması hasebiyle meydana gelen birçok olaya şahitlik etmiştir. Siyasî hayatını mazulen geçiren şairin eserleri genel itibariyle dinî muhtevalıdır. Her türlü meramını manzum şekilde ifade edebilecek kabiliyete sahip olan İsmâil Sâdık Kemâl Paşa'nın iyi bir eğitim aldığını eserlerinde müşahede etmekteyiz. Bunun yanında babasının Osmanlı Devleti'inin muhtelif bölgelerinde vazifelerde bulunması da şairin eğitim hayatı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. İsmâil Sâdık Kemâl son dönemlerde Osmanlı Devleti'nin her alanda çöküşe geçmesiyle birlikte insanların manevi noktadan doyurmak ve itikadî problemleri çözmek için Tefsîr-i Kemâl adlı eserini kaleme almıştır. Müellif tefsîrinde hem İslâm inanç esasları hem de İslâm ibadet esasları hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir. Osmanlı Devleti'nin son döneminde tefsîrini normallerinden farklı bir şekilde manzum olarak kaleme alan şair; diğer müfessirlerin görüşlerinden, tefsîrlerinden ve kurduğu zengin kütüphanesinden istifade etmiştir. Sûfî-meşrep bir kişiliğe sahip olan İsmâil Sâdık Kemâl Paşa eserini monotonluktan kurtarmak için yer yer Hz. Peygamber'in (sav) mu'cizelerinden ve Düğümlü Baba'nın sahip olduğu kerâmetlerinden yararlanmıştır. Dinî muhtevalı eserler telif eden İsmâil Sâdık Kemâl Paşa, şekilden çok muhtevaya önem vermiş ve şiirlerindeki üslûbunu bu çerçevede şekillendirmiştir. Şair bu üslûbu nedeniyle teknik bazı özelliklere takılmadan eserlerini telif etmiştir.