Ruminant beslemede kullanılabilecek bazı tropik bitki, tohum, yaprak ve atıklarının yem değeri ve kalitesinin belirlenmesi
Özet
Bu araştırma ruminant beslemede kullanılabilecek bazı tropik bitki, tohum, yaprak ve atıklarının yem değerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada yem materyali olarak, Benin, Fildişi Sahili ve Nijer ülkelerinden temin edilen 19 tropik bitki kullanılmıştır. Bu bitkilerin yaprakları, kabuk, posaları ve küspelerinden 1'er kg lık 3 örnek alınmış ve kilitli poşetler içerisinde Türkiye'ye getirilmiştir. Su içeriği yüksek olan taze bitkilerin kuru madde (KM) içerikleri örneklerin alındığı yerde yapılmıştır. Bitki örneklerinin besin madde içeriklerinin belirlenmesinde Weende analiz yöntemi, yem değerinin belirlenmesinde ise in vitro gaz üretim tekniği (İVGÜ) kullanılmıştır. Metan üretimi (MÜ) 24 saatlık inkübasyon sonu İVGÜ değerlerinden yararlanılarak belirlenmiştir. Ayrıca, bitkilerin Kondanse tanen (KT) içeriği belirlenmiştir. Yem kalitesinin belirlenmesinde nispi yem değeri (NYD) ve göreceli kaba yem kalitesi indeksi (GKKİ) değerlerinden yararlanılmıştır. En yüksek ve en düşük HP içerikleri moringa yaprağında (%31.21) ve yam yaprağında (%5.15) belirlenmiştir (P<0.05), HY içeriği en yüksek moringa yaprağında (%12.92), en düşük palmiye küspesinde bulunmuştur (%0.48), HK içeriği en yüksek papaya yaprağında (%18.49), en düşük palmiye küspesinde (%0.56), HS içeriği en yüksek ficus yaprağında (%40.43) en düşük muz kabuğunda (%8.48) belirlenmiştir (P<0.05). NDF içerikleri kakao kabuğunda en yüksek (%78.59) olurken moringa yaprağında en düşük (%31.87) bulunmuştur. Tropik bitkiler arasında ADF içeriği kakao kabuğunda en yüksek (%66.35) iken, moringa yaprağında en düşük (%4.52) bulunmuştur (P<0.05). ADL içeriği ficus yaprağında (%28.72) en yüksek iken, yuvarlak yapraklı sinameki yaprağında en düşük (%1.21) olmuştur. En yüksek İVGÜ ananas kabuğunda (55.45 ml) belirlenirken en düşük (8.11 ml) kakao yaprağında belirlenmiştir (P<0.05). Tropik bitkiler arasında MÜ ananas kabuğunda en yüksek (7.70 ml) iken, guava yaprağında en düşük (0.60 ml) bulunmuştur (P<0.05). KT içerikleri ise kakao yaprağında en yüksek (18.80 g/kg) iken ananas kabuğunda en düşük (0.42 g/kg) olmuştur (P<0.05). Ananas kabuğunda ME içeriği en yüksek (15.99 MJ/kg) iken, en düşük (10.22 MJ/kg) kakao yaprağında belirlenmiştir (P<0.05). NEL içeriği ananas kabuğunda en yüksek (11.02 MJ/kg) bulunurken, kakao yaprağında en düşük (6.66 MJ/kg) bulunmuştur (P<0.05). Nispi yem değeri (NYD) moringa yaprağında en yüksek değere sahip olurken (246.17), en düşük değer (53.51) kakao kabuğunda belirlenmiştir (P<0.05). Göreceli kaba yem kalitesi indeksi (GKKİ) değeri de moringa yaprağında en yüksek (320.93), kakao kabuğunda en düşük (31.25) (P<0.05) belirlenmiştir. Tropik bitkilerden protein içeriği yüksek olan kasava yaprakları (%5, 7.5 ve 10 oranında), passiflora yaprakları ve papaya yaprakları (%15, 20 ve 25 oranında) rasyonda kullanıldığında HP içeriği bakımından kasava yapraklarının %10, passiflora ve papaya yapraklarının %25 oranında kulanılmasının uygun olduğu belirlenmiştir. Enerji içeriği yüksek olan ananas kabuğu, yer fıstığı ve moringa yapraklarının her biri için rasyonda en uygun kullanım oranının %10 olduğu belirlenmiştir. Metan üretimi bakımından rasyonda muz, guava ve kakao yapraklarının her biri için en uygun kullanım oranının %50 olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışmada incelenen tropik bitkilerin ruminantların yaşama payı ve verim payı ihtiyaçlarının karşılanmasında yem kaynağı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.