Cumhuriyet Dönemi çocuk dergilerinin eğitim ve tarih anlayışı açısından incelenmesi (1928-1950)

Abstract

Devlet hayatının çeşitli dönemlerinde görülen yenileşme ve kalkınma çabaları, toplumsal yapıdaki değişim ve bu değişimin bir parçası olarak da toplumsal algıdaki "yeni insan" tasavvurunun oluşturulması ile bağıntılı olarak ele alınmakta, yeni insanın oluşumunda ise "küçük yaşlar" kritik dönem olarak görülmekte ve bu kritik dönemdeki bireylerin eğitimi için uğraş verilmektedir. Eğitimin uğraşı alanında, formal boyutta etkili olan okul müfredatları yanında, informal boyutta bireyin eğitimini geliştirici çeşitli araçlar yer almaktadır. Bu araçlardan birisi de basım ve elde edilişi yoluyla yetişkinlerin doğrudan ya da dolaylı gözetimiyle çocukların dünyasına girmeyi amaçlayan çocuklara yönelik yayınlardan birisi olan çocuk dergileridir. Bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi çocuğunun yetişmesinde etkili araçlardan birisi olan çocuk dergileri ele alınmış, örneklem olarak belirlenen çocuk dergilerinin eğitim ve tarihe bakışları çeşitli açılardan nitel bir yaklaşımla incelenmiştir. Tarihsel bir araştırma niteliğindeki bu çalışma tarama modelindedir. Araştırmanın yazılı verilerinden olan süreli yayınlar belgesel tarama yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırmada yazılı veriler sözlü anlatı türündeki verilerle desteklenmiş, elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre incelenen çocuk dergileri eğitimsel konulara ve yeniliklere yer vermiş, okuyucuları üzerinde tarih aracılığı ile kimlik inşa etme uğraşında olmuş, toplumun geleceği ve ortak malı olarak görülen çocuklarda Türklük bilinci, vatan sevgisi, medenîlik özelliği ile sosyalleşme bilinci yanında gürbüzlük, çalışkanlık, doğruluk, tutumluluk gibi bireysel gelişim ile ilgili değerler kazandırılmak istenmiştir.