Hikâye anlatma temelli ve oyun temelli sosyal beceri eğitiminin anasınıfına devam eden çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma, hikâye anlatma temelli ve oyun temelli sosyal beceri eğitiminin anasınıfına devam eden çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma 2013-2014 eğitim-öğretim yılı Güz döneminde Tokat il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilkokulların bünyesinde yer alan anasınıflarına devam etmekte olan, anne-babası ile birlikte yaşayan ve herhangi bir engeli olmayan çocuklardan basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen üç farklı grup üzerinde yürütülmüştür. Bu kapsamda çalışmaya, birbirinden farklı okullarda olan ve her biri 40'ar çocuktan oluşan Deney-I, Deney-II ve Kontrol grubu şeklinde toplam 120 çocuk dahil edilmiştir. Ön test-son test-kalıcılık testi kontrol gruplu deneysel desende gerçekleştirilen çalışmada, Deney-I grubuna "Ready to Learn" adlı Brigman vd. (1994) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Hikâye Anlatma Temelli Sosyal Beceri Eğitimi, Deney-II grubuna "Fun FRIENDS" adlı Barrett (2007) tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından Türkçe'ye uyarlanan Oyun Temelli Sosyal Beceri Eğitimi on iki hafta boyunca ve haftada ikişer saatlik oturumlar halinde uygulanmış, kontrol grubundaki çocuklara ise herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Çalışmada çocuklara ve ebeveynlere ait bilgilerin toplanması amacıyla "Genel Bilgi Formu", çocukların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen "Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği-Öğretmen Formu" ve uyarlaması yapılan "Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği-Ebeveyn Formu" kullanılmıştır. Bu kapsamda elde edilen veriler ANOVA, ANCOVA ve t testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda; öğretmen ve ebeveyn değerlendirmeleri birlikte ele alındığında hikâye anlatma temelli sosyal beceri eğitimine katılan çocukların "iletişim", "uyum", "kendini kontrol", "prososyal davranışlar" boyutunda ve toplam sosyal becerilerde, oyun temelli sosyal beceri eğitimine katılan çocukların ise "iletişim", "uyum", "kendini kontrol", "prososyal davranışlar", "atılganlık" boyutunda ve toplam sosyal becerilerde herhangi bir müdahalede bulunulmayan çocuklardan anlamlı bir şekilde daha yüksek düzeyde olduğu ortaya konmuştur. Bununla birlikte, öğretmen değerlendirmelerine göre hikâye anlatma temelli sosyal beceri eğitiminin "iletişim" ve "prososyal davranışlar" boyutundaki sosyal beceriler üzerinde oyun temelli sosyal beceri eğitiminden, oyun temelli sosyal beceri eğitiminin ise "kendini kontrol" ve "atılganlık" boyutundaki sosyal beceriler üzerinde hikâye anlatma temelli sosyal beceri eğitiminden anlamlı bir şekilde daha etkili olduğu belirlenmiştir. Bu kapsamda, hikâye anlatma temelli ve oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkilerinin kalıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları doğrultusunda, öğretmenlerin ve ebeveynlerin sosyal becerilerin önemine ve geliştirilmesine ilişkin farkındalıklarının artırılmasına ve öğretmenlerin çeşitlendirilmiş ve zenginleştirilmiş içerikteki etkinlikleri hazırlama ve uygulama konusundaki bilgilerinin ve tecrübelerinin geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.