Fasulye (Phaseolus vulgaris L.) yetiştiriciliğinde hümik asit, mikrobiyal gübre ve fosfat kayası uygulamalarının verim ve verim öğelerine etkisi
Özet
Deneme, 2015 ve 2016 yılları üretim sezonunda Erciyes Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne ait merkez kampüs arazilerinde yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak ve Göynük 98 kuru fasulye (Phaseolus vulgaris L.) çeşidi kullanılarak kurulmuştur. Denemede ana parsellere dekara 2 kg hesabıyla hümik asit (2 uygulama), alt parsellere Bacillus pumilus C26 fosfat çözücü özelliğe sahip mikrobiyal gübre (2 uygulama) ve altın altı parsellere de dekara 0, 7.5, 15 ve 22.5 kg/da olacak şekilde (4 uygulama) fosfat kayası (%29.3 P2O5) uygulanmıştır (2x2x4x4=64). Deneme periyodu sonunda her parselden bitki örneklemesi yapılmıştır. Yapılan örneklemelerde fasulyede verim ve verim öğeleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda hümik asit, mikrobiyal gübre ve fosfat kayası dozlarının fasulye bitkisi üzerinde incelenen özellikler yönünden farklı etkilere sahip olduğu belirlenmiştir. İki yıllık ortalama değerlerde; çiçeklenme gün süresi 47.38-49.00 gün, fizyolojik olum gün süresi 91.75-95.38 gün, bitki boyu 42.95-53.65 cm, ilk bakla yüksekliği 10.16-13.90 cm, bitkide anadal sayısı 2.36-2.84 adet, bitkide bakla sayısı 13.85-24.85 adet, bitkide tane sayısı 38.64-59.83 adet, baklada tane sayısı 2.36-3.16 adet, birim alan tane verimi 173.8-314.3 kg/da, hasat indeksi %31.25-39.73, biyolojik verim 274.4-382.0 kg/da, yüz tane ağırlığı 38.92-43.10 g ve tanedeki protein oranının %22.93-24.94 olarak saptanmıştır. Özellikle hümik asit, mikrobiyal gübre uygulamaları ile birlikte fosfat kayasının en yüksek dozunun (22.5 kg/da fosfat kayası) uygulandığı parsellerin yıllar ortalamasında 314.3 kg/da ile en yüksek tane verimi elde edilmiştir. Yapılan tüm uygulamaların kontrol parsellerine (173.8 kg/da) göre fasulyede verim artışı etkisi önemli bulunmuştur. Konvansiyonel ve organik fasulye yetiştiriciliğinde sürdürülebilir tarım için, hümik asit ve mikrobiyal gübre uygulamalarının 22.5 kg/da (%29.3 P2O5) fosfat kayası ile birlikte verilmesinin yüksek tane verimi için en uygun olduğu söylenebilinir.