Öğrenci ve çalışan hemşirelerin bazı beslenme alışkanlıkları ile obez bireylere karşı tutum ve davranışlarının incelenmesi
Özet
Bu çalışmanın amacı, öğrenci ve çalışan hemşirelerin bazı beslenme alışkanlıklarını, obez bireylere karşı tutum ve davranışlarını ve obezite sıklığını belirlemektir. Çalışma Ankara Üniversitesi ve Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hemşirelik Bölümü öğrencileri ve Ankara Üniversitesi Cebeci Tıp Fakültesi'nde çalışan hemşireler üzerinde yürütülmüştür. Çalışmaya 190 hemşirelik bölümü son sınıf öğrencisi ve 189 çalışan hemşire dahil edilmiştir. Araştırma verileri anket formu ile yüz yüze görüşülerek toplanmıştır. Anket formunda sosyo-demografik özellikler, beslenme alışkanlıkları, Kilofobi Ölçeği, Obez Bireylere Karşı Yaklaşım Ölçeği ve Obez Bireyler Hakkındaki İnançlar Ölçeği yer almaktadır. Ayrıca araştırmacı tarafından katılımcıların vücut ağırlıkları ve boy uzunlukları ölçülerek BKİ'leri hesaplanmış ve obezite sıklığı saptanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen veriler SPSS paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ortalama yaş çalışmaya katılan öğrencilerde 21,9±1,1 yıl, çalışan hemşirelerde ise 34,7±8,3 yıldır. Öğrencilerin %28,9'unun, hemşirelerin %27,0'sinin günde en az bir ana öğünü atladığı; öğrencilerin %11,1'inin, hemşirelerin %15,9'unun ara öğün yapmadığı; en çok atlanan öğünün iki grupta da öğle öğünü (%43,3; %26,4) olduğu tespit edilmiştir. BKİ ortalaması öğrencilerde 22,1±3,7 kg/m2, çalışan hemşirelerde ise 23,9±4,1 kg/m2'dir. Hafif şişman ve şişman olma sıklığı sırasıyla öğrencilerde %12,1, %3,7; çalışan hemşirelerde ise %24,9, %9,5'dir. Günde 5 porsiyon meyve-sebze tüketimi öğrencilerde %7,9, hemşirelerde %14,3; günde 3 porsiyon süt ve süt ürünleri tüketimi öğrencilerde %34,7, hemşirelerde ise %36,5'dir. Kilofobi puanları öğrenci ve çalışan hemşirelerde sırasıyla 3,7±0,51, 3,91±0,44 olup çalışan hemşirelerde yüksek bulunmuştur (p<0,001). Öğrencilerin %99,0'unun, çalışan hemşirelerin ise %100,0'ünün kilofobi düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Obez Bireylere Yaklaşım Ölçeği ortalama puanları öğrencilerde 62,68±14,13, çalışan hemşirelerde ise 62,41±12,64 olup; öğrencilerin obez bireylere karşı daha pozitif bir yaklaşıma sahip olduğu tespit edilmiştir. Obez Bireyler Hakkında İnançlar Ölçeği ortalama puanları öğrencilerde 17,46±4,85, hemşirelerde 16,67±5,86 olarak saptanmış, çalışan hemşirelerin obez bireyler hakkında daha fazla negatif inanca sahip oldukları belirlenmiştir (p>0,05). Üç ölçeğin sonuçları da değerlendirildiğinde hem öğrenci hemde çalışan hemşirelerin obez bireylere karşı negatif tutum içerisinde oldukları saptanmıştır. Ayrıca BKİ'si yüksek olan öğrenci ve çalışan hemşirelerin obez bireylere karşı tutum ve davranışlarının daha olumlu yönde olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip ve bireylere karşı hoşgörülü, önyargısız ve anlayışlı olmaları toplum sağlığı açısından önemlidir. Bu çalışmada elde edilen veriler sonucunda öğrenci ve çalışan hemşirelerin büyük bir çoğunluğunun obez bireylere karşı negatif tutum ve davranışlara sahip oldukları saptanmıştır. Bu nedenle öğrenci ve çalışan hemşirelerin obez bireylere karşı tutumlarının saptanması ve değerlendirilmesinin yanı sıra sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite gibi sağlıkla ilişkilendirilen davranışlarının, psikolojik ve sosyolojik durumlarının da değerlendirildiği multidisipliner yaklaşım içeren çalışmaların yapılması, bu alanda negatif önyargıuların oluşmamasına veya varolan önyargıların ortadan kaldırılmasına yardımcı olacaktır.