Eflatun ve Gazâlî'nin ahlâk anlayışlarının mukayesesi
Abstract
Çalışmamız bir giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. "Eflatun ve Gazâlî'nin ahlâk anlayışlarının mukayesesi" adını verdiğim tez çalışmamda bu iki filozofun ahlâk hakkındaki görüşlerini ele alarak bu konuda aralarında var olan benzer ve farklı yönleri tezimin sınırları çerçevesinde ortaya koymaya çalıstım. Ele aldığım konunun daha iyi anlaşılması açısından nefsin ne olduğundan, kısımlarından ve bu kısımların faziletleriden bahsettim. Nefs; şehevî, gazabî ve aklî nefs olmak üzere üç kısma ayrılır. Şehevî nefsin fazileti iffet, gazabî nefsin fazileti cesaret ve aklî nefsin fazileti ise hikmettir. Bu üç nefsin bir parçası olup onların kemale ermelerine katkı sağlayan fazilet ise adalettir. Bu araştırmada aynı zamanda Gazali'deki nefs düşüncesinin dinî yönünü göstermeye ve Gazalî'nin bu düşüncesini, Kur'an ayetlerinin tefsirleri ile nasıl oluşturduğunu ifade etmeye çalıştım. Netice itibariyle her ne kadar müslüman bir düşünür olsa da, Gazali'nin ahlâk konusundaki görüşlerini ortaya koyarken diğer filozoflar'dan ve özellikle de Eflatun dan çokça etkilendiği açıkça anlaşılmaktadır. Nitekim Eflatun'da olduğu gibi nefsi üç kısma ayırması da bu etkilenmenin bir sonucudur.