Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerde komorbidite varlığı ile solunum fonksiyon testleri, yaşam kalitesi ve egzersiz kapasitesi arasındaki ilişkiler
Özet
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı; zararlı gaz ve partiküllere karşı havayolları ve akciğerin artmış kronik inflamatuar yanıtı ile ilişkili ve genellikle ilerleyici özellikteki kalıcı hava akımı kısıtlanması ile karakterize; yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Alevlenmeler ve komorbiditeler hastalığın şiddetine katkıda bulunur. Komorbid hastalıklar, KOAH'ın prognozunu olumsuz yönde etkiler. Bu çalışmada komorbiditelerin KOAH'lı bireylerin takibinde üç önemli parametre olan; solunum fonksiyon testleri, egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesi üzerine etkisini göstererek, hastaların takibinde bütüncül bir bakış açısı kazandırabilmek amaçlanmıştır. Çalışmaya Ankara Üniversitesi Göğüs Hastalıları ABD KOAH izlem polikliniği ve genel polikliniğine stabil dönemde başvuran 60 hasta alındı. Hastaların demografik verileri, GOLD evreleri, mMRC skorları ve komorbideteleri kaydedildi. Olgular komorbiditesi olan ve olmayanlar olmak üzere iki grupta incelendi; komorbidite sayıları ve Charlson komorbidite indeksleri hesaplandı. Bütün hastaların solunum fonksiyon testlerinden akım hızları, diffüzyon kapasitesi ve akciğer volümleri ölçüldü. Yaşam kaliteleri St. George Solunum Anketi, CAT skorları ve Klinik KOAH Anketi ile değerlendirildi. Egzersiz kapasitesini ölçmek içinde 6 dakika yürüme testi yapıldı. Komorbiditelerin bütün bu değişkenler üzerine olan etkisi değerlendirildi. Komorbiditesi olan ve olmayan gruplar; cinsiyet, yaş, sigara, hastalık süresi ve GOLD evrelerinin dağılımı açısından benzerdi. Tüm olguların %40'ında hipertansiyon, %23,3'ünde aterosklerotik kalp hastalığı, %15,0'inde obezite, %13,3'ünde diyabet, %11,7'inde hiperlipidemi, %6,7'sinde guatr, %5'inde kalp yetmezliği, %3,3'ünde malignite ve %3,3'ünde depresyon-anksiyete saptandı. Komorbiditelerle solunum fonksiyon testleri arasındaki ilişki değerlendirildiğinde; komorbiditesi olanlarda daha düşük FVC, daha yüksek FEV1/FVC değerleri görüldü. Diffüzyon kapasitesinin değerlendirilmesinde iki grup arasında DLCO yüzdeleri arasında anlamlı fark saptanmazken DLCO/VA oranı komorbiditesi olan grupta anlamlı olarak yüksek saptandı. Charlson indeksi arttıkça FVC, FRC ve TLC' de azalma; FEV1/FVC'de artma olduğu gösterildi. Komorbiditelerle yaşam kalitesi arasındaki ilişki değerlendirildiğinde; komorbiditesi olan grupta SGRQ aktivite, etki ve total skorlarının daha yüksek olduğu; komorbiditelerin yaşam kalitesini kötü yönde etkilediği gösterildi. Charlson komorbidite indeksi skoru ve komorbidite sayısı arttıkça; daha yüksek SGRQ skorlarının saptandığı görüldü. Komorbiditesi olan grupta CCQ fonksiyonel skorunun anlamlı olarak daha yüksek olduğu görüldü. Anketin mental, semptom ve total skorlarında aynı anlamlı sonuçlar elde edilmedi. Charlson indeksi arttıkça, CCQ total ve fonksiyon skorlarında artış olduğu görüldü. Bununla uyumlu olarak, daha çok komorbidite sayısına sahip olguların daha yüksek CCQ fonksiyonel skoruna sahip olduğu görüldü. CAT skorları arasında ise anlamlı farklılık saptanmadı. Komorbiditelerin egzersiz kapasitesi üzerine etkisi 6 dakika yürüme testi ile değerlendirildi. Komorbiditesi olan hastaların yürüme mesafesinde anlamlı azalma saptandı. Charlson komorbidite indeksi skoru ve komorbidite sayısı arttıkça yürüme mesafesinde azalma olduğu görüldü. Bu çalışmada komorbiditelerin, KOAH'lı bireylerde solunum fonksiyonlarında farklı parametrelerde bozulmaya yol açtığı; yaşam kalitesi ve egzersiz kalitesini olumsuz yönde etkilediği gösterildi. Anahtar kelimeler: KOAH, komorbidite, solunum fonksiyonları, yaşam kalitesi, egzersiz kapasitesi