Morfin ve noskapin içeriği yüksek haşhaş (Papaver somniferum L.) genotiplerinde RNA kütüphanelerinden transkripsiyon faktörlerinin tespiti ve ifade analizi
Özet
Haşhaş (Papaver somniferum L.), morfin, kodein, noskapin, papaverin ve sanguinarin gibi benzilizokinolin alkaloitlerini üreten değerli bir tıbbi bitkidir. Haşhaşta morfin ve noskapin biyosentezi oldukça karmaşık yolaklar olup, moleküler seviyede henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Bu çalışmanın amacı; transkripsiyon faktörlerinin, qRT-PCR yöntemi ile morfince ve noskapin içeriği yüksek haşhaş bitkilerindeki ifade seviyeleri ölçülerek, transkripsiyon faktörleri ile BIA biyosentez yolağı arasındaki ilişkinin aydınlatılmasıdır. Çalışmada morfin ve noskapin bakımından zengin haşhaş genotipinde fungal bir elisitör olan Metil Jasmonat (MeJa) ile 3 ve 9 saat süreyle muamele edilmiş, morfin ve noskapin bakımından zengin haşhaş bitkisinin kapsül dokusu kullanılmıştır. Biyosentezi indüklenmiş haşhaş kapsülünde sekonder metabolit sentezi ile ilişkili olduğu düşünülen WRKY transkripsiyon faktörleri seçilmiştir. Morfince ve noskapince zengin Papaver somniferum L. genotiplerinde biyotik ve abiyotik stres koşullarında etkili olduğu daha önceki çalışmalarla belirlenen WRKY16, WRKY17, WRKY24, WRKY59, WRKY61 ve WRKY82 transkripsiyon faktörlerinin 3. ve 9. saat MeJa uygulaması sonrasında ifade seviyeleri ortaya konmuştur. Morfince zengin bitkide, WRKY16, WRKY17, WRKY24, WRKY59 ve WRKY 61 genlerinin ifade seviyelerinde kontrol bitkisine göre 9. Saatde anlamlı derecede artış bulunmuştur. Noskapince zengin genotipte ise WRKY16, WRKY17 ve WRKY61 genleri, morfince zengin bitkiye oranla 3. saatde kontol bitkilerinde fazla, uygulama yapılmış bitkilerde ise daha az ifade olmuştur. WRKY genlerinin morfin ve noskapince zengin bitkilerde birbirinden farklı ifade olduğu belirlenmiştir.