Kızılcahamam-çamlıdere (ankara) dolayındaki sıcak ve mineralli suların hidrojeokimyasal ve izotopik incelemesi
Özet
Kızılcahamam ve Çamlıdere jeotermal alanları, dağlık bir arazide, sıcak su sisteminin baskın olduğu ve genellikle yaygın karasal volkanizma ile ilişkili jeotermal sistemlerden oluşur. Bu sistemlerdeki jeotermal sular derinlerdeki soğumamış magmatik kupol ve jeotermal gradyanla ısınarak süreksizliklerden yüzeye ulaşmaktadır. Çalışma alanında Miyosen yaşlı Pazar Formasyonu ve Pliyosen yaşlı Sinap Formasyon birimleri geçirimsiz, volkanik kayaçların altındaki Mesozoyik yaşlı kireçtaşları, bazik plato tipindeki alt lavlar ve alüvyon birimleri geçirimli, ara lav olarak adlandırılan andezit, bazalt ve üst lavlar ise yarı geçirimlidir. Kızılcahamam sıcak ve mineralli sularının sıcaklıkları sondajlarda 42C ile 81C, Acısu Dere ve Seyhamam kaynaklarında ise 21C ile 43C arasında değişmektedir. Kızılcahamam sıcak ve mineralli sularının EC değerleri 1000 µS/cm ile 5043 µS/cm arasında olup, su tipleri Na-HCO3-Cl ve Na-Ca-HCO3'tır. Çamlıdere sıcak ve mineralli suları Ahatlar ve Muzrupağacı'nda yapılan sondajlarda 27C ile 42C sıcaklıkta ve artezyen debileri ise 8 l/s ile 46 l/s arasındadır. Akışkanların EC değerleri 335 µS/cm ile 3550 µS/cm arasında olup, Kızılcahamam jeotermal sularından daha düşük değerlerdedir. Çamlıdere bölgesindeki sıcak ve mineralli sular Ca-Na-HCO3 ve Na-HCO3 tipindedir. Tüm sıcak ve mineralli suların hidrojeokimyasal evrimlerinde egemen tepkimeyi karbonat ve silikatların çözünürlüğü ile iyon değişimi oluşturmaktadır. İzotop verilerine göre, Kızılcahamam sıcak ve mineralli suları, Çamlıdere sularına göre daha derin ve daha uzun yeraltı dolaşım yoluna sahip, beslenme bölgesi 1965 m ile 2034 m kotları arasında değişen Işık Dağı ve Kızılcahamam'ın batısındaki Aluçdağı Tepesi'dir. Çamlıdere sıcak ve/veya mineralli sularının beslenme alanı yüksekliği ise 1494 m ile 1833 m arasında olup, Aluçdağı Tepe, Örenköyü kuzeyindeki Pınar Tepe, Aşağıovacık köyü KB'sındaki Erenler ile Dede Tepe ve Çamlıdere'nin batısındaki Pınar ve Mahya Tepesi bölgelerine karşılık gelmektedir.