Ankara ili Ayaş ilçesinde domates yetiştiriciliğine yer veren tarım işletmelerinin etkinlik analiz
Özet
Ayaş ilçesinde domates üreticilerinin teknik etkinliği, veri zarflama analizi ve stokastik sınır analizi yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Tabakalı rastgele örnekleme tekniği kullanılarak 77 domates üreticisi seçilmiştir. Veriler, yüzyüze anket yöntemiyle işletmelerden toplanmıştır. Üreticilerin karşılaştığı domates üretim sorunları hastalık %22,4, düşük işgücü %20,0, girdi maliyeti %17,7 ve sulama suyuna erişim %16,9 olduğu saptanmıştır. Domates üreticilerinin karşılaştığı pazarlama sorunlarını birinci sırada domateslerin satış noktasına taşıma maliyeti %39,9 ve ikinci sırada domateslerin düşük satış fiyatı %38,6 ortaya koyumulmuştur. Stokastik sınır analizinde teknik etkinliği %55,55 iken, veri zarflama analizinde %86,43 olarak bulunmuştur. Stokastik sınır analizi, çıktıdaki yönetsel ve şanstan gelen değişiklikleri ayırır, bu nedenle veri zarflama analizi yaklaşımına kıyasla daha düşük etkinlik puanı elde edilmiştir. Stokastik sınır analizinin sonuçlarına göre; işgücü, arazi, fide, hayvan gübresi, kimyasal gübresi, pestisitler, sulama ve traktör harcamalarını içeren tüm üretim faktörlerinin, üretimi etkilemede istatistiksel olarak önemli olduğu bulunmuştur. Ayrıca, çiftçinin örgün eğitimi, tarımsal kredi kullanımı ve tarımsal örgütlerine üyelik teknik etkinlik değişiklikleri etkilemekte istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.