Toplumsal cinsiyet hareketliliğinde erkekliğin dönüşümü: Eğitim, kültür ve etkileşim
Özet
Erkeklik olgusunda geleneksel kabulleri, değer, yaklaşım ve pratikleri amaçlı olarak dönüştürmek isteyen toplumsal örgütlenmelerin (dernek, inisiyatif, oluşum, vs.) etkinlikleri ve düşünsel kaynaklarının ele alınmasının; buna bağlı olarak bu tür örgütlenmelerin kendi mensupları ve katılımcılarının tecrübelerinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada fenomenolojik (olgubilim) bir desen kullanılmıştır. Bu yaklaşımın benimsenmesinin sebebi, erkeklik olgusu ve amaçlı dönüşümünün onu deneyimleyenler tarafından nasıl göründüğünü ortaya koymaktır. Çalışma grubunun seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi uygulanmıştır ve erkeklik rol, davranış ve tutumların amaçlı olarak dönüşümünde rol alan inisiyatif/ oluşumlar olarak Erkeklik İstisnai Bir Durumdur Fotoğraf Sergisi, Erkek Muhabbeti atölyeleri ve queer pedagojik girişimlerden KaosGL'nin etkinlikleri çalışma grubuna dahil edilmiştir. Veri toplamak amacıyla yarı-yapılandırılmış grup ve bireysel olmak üzere iki tür görüşme formu kullanılmıştır. Toplamda üç grup görüşmesi, otuz bireysel görüşme yapılmıştır. Veri açık, eksenli ve son kodlama olmak üzere üç aşamada analiz edilmiştir. Verinin yorumlanmasında Bourdieu, Berger&Luckmann, Castells, Giddens sosyolojisi ve postmodern yaklaşımlardan yararlanılmıştır. Çalışmanın sonuçları şöyle özetlenebilir: (1) Çalışma grubuna dahil edilen eğitsel girişimlerin amacının mevcut erkeklik algılarının ürettiği iddia edilen eşitsizliklerin en aza indirilmesi ve erkeklerin kendilerini gerçekleştirmeleri önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sağlamak olduğu söylenebilir. (2) Etkinliklerde işbölümü, aile-içi ilişkiler, beden politikaları, cinselfobi (homofobi, transfobi, vd.), şiddet, porno gibi konular ele alınmaktadır. (3) Konuların bilinemezlik, belirsizlik ve çoklu-gerçekliliği temel alan kuir pedagojik yöntemle ele alındığı görülmektedir. (4) Etkinliklere katılanların toplumun ortak norm, değer ve davranışlarına bir karşı-duruş sergilemesi nedeniyle birer altkültür oluşturduğu dikkat çeker. (5) Söz konusu altkültür grubunun etkileşim yoluyla toplumu zamanla dönüştürmesi beklenmektedir. (6) Etkinlikler dönüşüm sürecinin önemli bir aşaması olarak yeni erkeklik kodlarının görünür kılınmasında işlevsel olmayı hedeflemektedir. (7) Dışlanma tehlikesi ve korkusunun sebep olduğu toplumsal suskunluğu görünür kılınan davranışların çözebileceği düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler: erkeklik, dönüşüm, toplumsal alışkanlık, queer pedagoji, etkileşim