Travmatik yaşantıların pskolojik sağlığa etkisi: Travmanın türü, zaman yönelimi, dünyaya ilişkin varsayımlar ve ruminasyonlar açısından bir inceleme
Özet
Bu çalışmada travmatik olaylara maruziyet ve psikolojik sağlık arasındaki ilişkide ruminasyon, zaman yönelimi ve dünyaya ilişkin varsayımlar değişkenlerinin aracı rolleri test edilmiştir. Ayrıca, travmatik olayın türünün algılanan olay etkisi üzerinde belirleyici olup olmadığı sorusu araştırılmıştır. Bu amaçlar doğrultusunda www.surveey.com aracılığıyla 207 katılımcıya ulaşılmıştır. Çalışma örneklemini oluşturan 149 kadın (%72) ve 58 erkek (%28) katılımcının yaş ortalaması 27.45'dir. Veri toplama aşamasında, katılımcıların genel özelliklerini belirleyebilmek için Demografik Bilgi Formu, ne türden olaylara maruz kaldıklarını öğrenebilmek amacıyla Travmatik Yaşantı Tarama Listesi, olaya ilişkin değerlendirmelerini değerlendirmek amacıyla Olayların Etkisi Ölçeği (OEÖ), olay sonrası yaşadıkları ruminasyonları belirlemek amacıyla Olay İlişkili Ruminasyon Envanteri (OİRE), zamana ilişkin algılarını belirlemek amacıyla Zimbardo Zaman Perspektifi Envanteri (ZZPE), dünyaya ilişkin varsayımlarını öğrenebilmek amacıyla Dünyaya İlişkin Varsayımlar Ölçeği (DİVÖ) ve psikolojik belirtilerini değerlendirmek amacıyla Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. Çalışma sonuçları, olay türünün ve olayın üzerinden geçen sürenin olay etkisi üzerindeki temel etkilerinin değil, ortak etkilerinin anlamlı olduğunu göstermektedir. Katılımcıların psikolojik semptomları ile ZZPE'nin alt boyutları olan şimdi-hazcı, gelecek ve DİVÖ'nin alt boyutları olan şans ve kontrol dışında tüm değişkenler anlamlı ilişki göstermektedir. Travmatik yaşantılar ve psikolojik sağlık arasındaki ilişkide geçmiş olumlu, geçmiş olumsuz zaman yönelimleri ile kendilik ve rastlantısallık varsayımlarının aracı rolleri olduğuna ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: travma, zaman yönelimi, ruminasyon, varsayımlar, psikolojik belirtiler