Araştırma geliştirme giderleri ile muhasebe temelli performans göstergeleri arasındaki ilişki: Borsa İstanbul'da işlem gören işletmeler üzerine bir inceleme
Abstract
Küresel olarak Ar-Ge faaliyetlerinin önemi ve ekonomi içinde ağırlığının giderek arttığı ilgili göstergeler incelendiğinde görülebilmektedir. Ar-Ge faaliyetlerinin önemli bir kısmının özel sektör eliyle gerçekleştirildiği bilinmektedir. Bu tez çalışmasında işletmelerin Ar-Ge giderleri ile performansları arasındaki iki yönlü ilişki üzerinde durulmuştur. Bu amaçla, hisse senetleri Borsa İstanbul'da işlem gören, 2005-2019 yılları arasında sürekli Ar-Ge gideri bulunan, mali olmayan işletmelerin panel verileri kullanılmıştır. Panel vektör otoregresif (PVAR) modeller ile Dumitrescu&Hurlin Heterojen Nedensellik Testi gerçekleştirilmiş ve Ar-Ge giderleri ile kârlılık ve/veya büyüme performansının karşılıklı olarak etkilenip etkilenmediği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, Ar-Ge yoğunluğundan aktiflerde büyümeye doğru bir Granger nedensellik ilişkisi bulunduğu ve işletme bazlı incelemede beklentiye yakın şekilde çoğunlukla pozitif ilişkinin öne çıktığı görülmüştür. Buna ilaveten, Ar-Ge yoğunluğundan aktif kârlılık oranına doğru Granger nedensellik ilişkisi bulunduğu, ancak işletme bazlı incelemeye göre beklentinin aksine ağırlıklı olarak negatif ilişkinin öne çıktığı tespit edilmiştir. Ayrıca Ar-Ge yoğunluğundan özsermaye kârlılık oranına doğru, satışların kârlılık oranına doğru ve özsermayede büyümeye doğru Granger nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Diğer yandan, özsermayede büyümeden ve satışların kârlılık oranından Ar-Ge yoğunluğuna doğru Granger nedensellik ilişkisinin bulunduğu tespit edilmiştir. Buna ilaveten, diğer kârlılık ve büyüme göstergelerinden Ar-Ge yoğunluğuna doğru Granger nedensellik ilişkisi bulunmadığı görülmüştür.