Şifâî Mehmed Dede'nin Mesnevî Şerhi (İnceleme-metin)
Abstract
Şifâî Mehmed Dede 17. yy.'da yaşamış, ailesi dolayısıyla ilmiye sınıfı içerisinde büyümüş, devlet kademelerinde ilerlemiş, en son Anadolu Kazaskerliği görevini icra etmiştir. Hacca gitme niyetiyle yola çıkmış, yol üzerinde Konya'ya uğramış, burada Mevlevîliğe intisap etmiş ve devlet görevinden ayrılmıştır. Üç sene sonra Kahire Mevlevîhânesi'ne şeyh olarak atanmıştır. Mısır'a geçmesi akabinde malını satmış, eşini boşamıştır. Böylece devlet kademelerinde üst mertebelere geldikten sonra uzlete çekilerek dünyayla bağını kesmiştir. Arapça, Farsça ve Türkçe şiirler yazdığını bildiğimiz Şifâî'nin diğer eserleri nesir şerhlerdir. Kendisinden 1073/1663'te bir Mesnevî şerhi nakletmesi isteğinde bulunulmuş, Şifâî; Ankaravî ve Surûrî'nin Mesnevî şerhlerini çalıştıktan sonra muhtasar müfit bir Mesnevî şerhi kaleme almıştır. Biz bu çalışmamızda Süleymâniye Kütüphânesi, Dârü'l-Mesnevî no. 209'da bulunan tek yazmanın çevriyazı harfleriyle tenkitli bir metnini sunduk. Çalışmanın inceleme kısmında Şifâî'den önce yazılmış şerhler hakkında bilgiler verdik. Şerhlerin genel özellikleriyle birlikte birbirleriyle ilişkilerini ele aldık. Ayrıca Şifâî'nin hayatı ve eserleri ile birlikte söz konusu şerhin şekli ve içeriği hakkında bilgi ve yorumlarla şerhten örnekler verdik. Şifâî'nin şerhinin kendi şerhleri ve diğer Mesnevî şerhleri arasında nerede durduğunu göstermek amacıyla karşılaştırmalar yaptık. Şifâî'nin kısalık, az alıntı ve yalın Türkçeyle öne çıktığı tespitimize dair örnekler getirdik.