İstanbul nostaljisinin kültürel mitolojisi 1953-1965
Özet
Modernleşmenin yol açtığı değişimlere uyum sağlayamama olarak tanımlanan nostalji kavramı modernleşme karşısında konumlandırılmaktadır. Bu tez ise nostaljiyi modernliğin zamansal veçhesiyle ilişkili olarak ele almakta ve bu perspektiften 1950-1965 yılları arasındaki önemli kırılmalardan yola çıkarak İstanbul odağında demografik, mimari ve kültürel açıdan hızlı değişimlerin yol açtığı kentsel nostaljinin inşasını anlamaya çalışmaktadır. Modernleşme deneyiminin kentte ne gibi kırılmalara ve kesintilere yol açtığını ve bu yıkımın sebep olduğu kayıpların nasıl ifade edildiğini göstererek ortaya koymaktadır. Söz konusu yıllar arasında hayali bir 'milli ev' inşası olarak 'Türk İstanbul' nostaljisi, o dönemdeki gerçek güncel kayıpların üzerini örtücü ve kentin hayal edilmesinin ve deneyimlenmesinin sınırlarını belirleyici bir etkiye sahiptir. Geçmişin bu şekilde seçici bellek politikaları ile mitleştirilmesi, Türk İstanbul nostaljisi örneğindeki gibi, bugünün sorunları üzerindeki bir örtü olarak nostalji kavramı eşliğinde, ilerlemeci ve homojen tarih anlayışı eleştirisi perspektifinden ele alınması gerekmektedir. Bu tez bu perspektiften çok partililiğe geçiş dönemindeki ekonomik ve siyasi liberalleşme hamleleriyle ve popülist ulus-devlet politikalarıyla şekillendirilmeye çalışılan İstanbul'un fiziksel mekanını, edebiyat, film ve popüler kültür metinleriyle kentsel nostalji mekanı olarak incelemektedir. Anahtar kelimeler: Nostalji, İstanbul, kent, modernleşme, popüler kültür