Tang kayıtlarına göre VII. yüzyılda Çin'e yerleşen Göktürk komutanları
Özet
Bumın Kağan tarafından 552 yılında kurulan I. Göktürk Devleti, 630 yılında Çin'in Tang Hanedanı tarafından bertaraf edilmiştir. Bundan sonra 682 yılında İlteriş Kağan II. Göktürk Devleti'ni kurana değin, Göktürk halkı Çin hâkimiyeti altında yaşamıştır. Bu iki devlet yönetimi arasında geçen elli yıllık zaman dilimi çeşitli sözcüklerle tanımlanmıştır fakat bu süre içerisinde ne yaşandığı bir muamma olarak kalmaya devam etmiştir. Çalışmamızda, Göktürklere dair detaylı bilgi barındıran Eski ve Yeni Tang Kayıtları temel alınarak, bu elli yıl içinde Çin yönetimi altında görev yapan Göktürk soylusu altı komutanın biyografileri incelenmiş ve dönemin tarihi olayları anlatılmıştır. Bu olaylar incelenirken, temel alınan iki kaynak arasında bazı farkılıklar ve eksiklikler olduğu görülmüştür. Ayrıca 630-680 yılları arasında Çin'e kendi isteğiyle tabi olan asilzadelerin yanında, zorunlu olarak Çin'e gelen ve her fırsatta bu zorunluluğu ortadan kaldırmak için uğraşan asilzadelerin de var olması, bu dönemin esaret, fetret, biat gibi kavramlarla açıklanamayacağını göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Eski Tang Kayıtları, Yeni Tang Kayıtları, Göktürkler, Esaret, Fetret.