Hemşirelerde duygusal zekâ ve liderlik davranışları algısı: Bir kamu hastanesinde uygulama
Özet
Bu çalışma, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde duygusal zekâ puanları ve liderlik davranışları algısı düzeylerini belirlemek, duygusal zekâ puanları ve liderlik davranışları algısı düzeylerinin sosyo-demografik özelliklere göre farklılıklarını saptamak ve duygusal zekâ puanları ve liderlik davranışları arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görev yapan 735 hemşire oluşturmuş, çalışmada 450 çalışana ulaşılmıştır. Katılımcıların, sosyo-demografik verileri için kisisel bilgi formu, Duygusal Zekâ Ölçeği (Schutte tarafından geliştirilen Duygusal Zekâ Ölçeği), Liderlik Davranışları Ölçeği (Bass tarafından geliştirilen Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği-MLQ) ölçüm araçları olarak kullanılmıştır. Araştırma sonucunda hemşirelerin duygusal zekânın alt boyutları puan ortalamalarının yüksek olduğu söylenebilir. Ancak duygusal zekânın (duyguların kullanımı) alt boyutu orta düzeyde kalmaktadır. Hemşirelerin liderlik davranışların algısı alt boyutlarının ortalaması incelendiğinde, hemşirelerin liderlik davranışları algısı alt boyutları puan ortalamalarının yüksek olduğu söylenebilir. En yüksek alt ölçek puan ortalamalarının dönüşümcü liderlik davranışları algısı üzerinde olduğu gözlenmiştir. Çalışmada, hemşirelerin duygusal zekâlarının özellikleri ve sosyo-demografik etkenlere göre değişiklikleri incelenmiştir. Analiz sonucunda, hemşirelerin duygusal zekâ (iyimserlik/ruh halinin düzenlenmesi) puan ortalaması görev ve gelire göre farklılık göstermektedir. Hemşirelerin duygusal zekâ (duyguların değerlendirilmesi) puan ortalaması cinsiyete farklılık göstermektedir. Hemşirelerin duygusal zekâ (duyguların kullanımı) puan ortalaması medeni durum, öğrenim durumu ve mesleki kıdeme göre farklılık göstermektedir. Çalışmada, hemşirelerin liderlik davranışlarının algısı ve sosyo-demografik etkenlere göre değişiklikleri incelenmiştir. Analiz sonucunda, hemşirelerin liderlik davranışları algısı (dönüşümcü liderlik) puan ortalaması yaş, mesleki kıdem, kurumda çalışma süresi, görev, gelire göre farklılık göstermektedir. Hemşirelerin liderlik davranışları algısı (etkileşimci liderlik) puan ortalaması öğrenim durumu, yaş, mesleki kıdem, kurumda çalışma süresi, göreve göre farklılık göstermektedir. Hemşirelerin liderlik davranışları algısı (tam serbestlik) puan ortalaması mesleki kıdem, çalışma şekli, gelire göre farklılık göstermektedir. Çalışmada, duygusal zekâ puanların boyutları ile liderlik davranışların algısı boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelemiştir. Analiz sonucunda, iyimserlik halinin düzenlenmesi boyutunun ilişkin zekâ düzeyleri ile dönüşümcü liderlik davranışları algısı arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İyimserlik halinin düzenlenmesine ilişkin zekâ düzeyleri ile etkileşimci liderlik davranışları algısı arasında pozitif yönlü orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İyimserlik halinin düzenlenmesine ilişkin zekâ düzeyleri ile tam serbestliğe ilişkin liderlik davranışları algısı arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Duyguların değerlendirmesine ilişkin zekâ düzeyleri ile dönüşümcü liderlik davranışları algısı arasında pozitif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Duyguların değerlendirmesine ilişkin zekâ düzeyleri ile etkileşimci liderlik davranışları algısı arasında pozitif yönlü çok düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Duyguların değerlendirmesine ilişkin zekâ düzeyleri ile tam serbestliğe ilişkin liderlik davranışları algısı arasında negatif yönlü çok düşük düzeyde anlamlı olmayan bir ilişki bulunmuştur. Duyguların kullanımına ilişkin zekâ düzeyleri ile dönüşümcü liderlik davranışları algısı arasında negatif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Duyguların kullanımına ilişkin zekâ düzeyleri ile etkileşimci liderlik davranışları algısı arasında negatif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Duyguların kullanımına ilişkin zekâ düzeyleri ile tam serbestliğe ilişkin liderlik davranışları algısı arasında negatif yönlü düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Duygusal zekâ, Hemşire, Liderlik