Yeni fındık stratejisinin sosyo-ekonomik etki analizi: Giresun ili örneği
Özet
Türkiye'de fındık destekleme politikası, 2009 yılında değiştirilmiş, taban fiyat ve kamu alımlarına son verilerek ruhsatlı alanlarda üretim yapan üreticilere alan bazlı, ruhsatsız alanlarda üretim yapan üreticilere ise fındık bahçelerini sökmeleri halinde telafi edici ödeme yapılması uygulamasına geçilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de Yeni Fındık Stratejisi adı ile 2009 yılında yapılan fındık politikasındaki dönüşümün sosyo-ekonomik etkisinin belirlenmesidir. Bu amaca ulaşmak için, Türkiye'de fındık üretiminin yoğun yapıldığı Giresun ili seçilmiştir. Giresun ilinde, fındık üretimi yapılan tüm alanı temsilen 3 ilçe ve her ilçeden 3 köy seçilmiştir. Bu köylerde alan bazlı destekten yararlanan tüm işletmeler popülasyonu oluşturmuş, bu popülasyondan basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile 55 işletme seçilmiştir. Araştırmanın amacına uygun olarak hazırlanan anket formları bizzat araştırmacı tarafından işletmecilerle yüz yüze görüşülerek doldurulmuştur. Elde edilen veriler temel istatistiki parametreler ve Ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, işletmelerin ortalama işletme arazisi 21,7 da olup, bu arazinin %97'si fındık dikili arazidir. İşletmelerin toplam gelirleri içinde %42'sini tarım dışı gelir, %39'u fındıktan elde edilen gelir, %8,7'si hayvancılık geliri, %8,4'ü destekleme ödemeleri oluşturmaktadır. Fındık işletmelerinin %52,7'si Yeni Fındık Stratejisinden memnundur. Yüksek rakımlı işletmelerin destekleme politikasından duyduğu memnuniyet düşük rakımlılara göre fazladır. Memnun olmayan üreticilerin memnuniyetsizlik nedenleri politikanın uygulamaya geçmesinden sonra görülen fiyat düşüşü ve fiyatlardaki aşırı dalgalanma nedeniyledir. Politikanın uygulamaya geçmesinin ardından üretim alanlarındaki artış yavaşlamıştır. Alan bazlı desteğin ödeme zamanının üreticinin en fazla ihtiyaç duyduğu Şubat-Mart aylarında yapılması ve fiyat dalgalanmalarından üreticiyi koruyacak bir yapının oluşturulması tavsiye edilmektedir.