Yüzeyaltı damla sulama yöntemi ile sulanan kuru fasulyede farklı su uygulamalarının değerlendirilmesi
Özet
Bu çalışma yüzeyaltı damla sulama yöntemi kullanılarak kuru fasulyede farklı su uygulamalarının, su üretkenliğine (WUE), sulama suyu üretkenliğine (IWUE), suyun ekonomik üretkenliğine (EWUE), verim, kalite parametreleri ve teknolojik değerlere olan etkisini belirlenmeyi amaçlamıştır. Araştırma 2018 ve 2019 yıllarında Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsünde yürütüldü. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kuruldu. Sulama uygulamalarında FAO Penman - Monteith eşitliğinden yararlanılarak referans bitki su tüketimi hesaplanıp bitki katsayısı ile düzeltilerek fasulye bitki su tüketimine (ETc) dönüştürülmüştür. Birikimli ETc değerleri, 60 cm toprak derinliğindeki elverişli kapasitenin % 20 (±5)'sini geçmeyecek şekilde ve birikimli ETc'nin farklı düzeyleri sulama suyu olarak uygulanmıştır. Araştırmada sulama konuları S100:%100ETc, S75:%75 ETc, S50:%50 ETc ve S25:%25 ETc olacak şekilde oluşturulmuştur. Fasulyede yüzeyaltı damla sulama sisteminde farklı sulama uygulamaların verim, kalite ve teknolojik değerlere olan etkisi istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0.05). Araştırmanın yürütüldüğü yıllara göre sulama suyu miktarları 2018 yılında 94 - 314 mm arasında, 2019 yılında ise 96 - 307 mm arasında bulunmuştur. Mevsimlik bitki su tüketimleri ise 2018 yılında 367 - 496 mm, 2019 yılında 306 - 447 mm arasında olmuştur. 2018 ve 2019 yıllarında sulama konularına göre ortalama kuru fasulye verimleri sırasıyla 151, 142, 115 ve 95 kg da-1 olarak bulunmuştur. Mevsimlik verim tepki etmeni (ky) değeri 1.16 olarak bulunmuştur. Sulama konularına göre 2018 ve 2019 yılları ortalaması WUE değerleri 0.33, 0.34, 0.32 ve 0.29 kg m-3, IWUE değerleri 0.49, 0.60, 0.69 ve 1.00 kg m-3, EWUE değerleri 0.7, 0.7 0.1 ve -0.98 TL m-3 olarak belirlenmiştir