Literatürde bulunan sözsüz iletişim bulgularının ülkemizdeki geçerliliği ve agresyon- empati becerileri ile ilişkisi
Özet
Bu çalışmada kaynaklarda bulunan ve sözsüz iletişim aracı olarak kullanılan insan yüzünde oluşan evrensel duygu ifadelerinin ülkemizde ölçülerek sanık ve mağdurlarla yapılan adli psikolojik değerlendirmeler için veri tabanı oluşturmak amaçlanmaktadır. Temel olarak 7 adet duygu ifadesi bulunduğu savunulmaktadır. Bunlar mutluluk, üzüntü, korku, kızgınlık, şaşkınlık, iğrenme ve küçümseme olarak belirtilmiştir. Bu bulgulara ek olarak gururun da temel duygu ifadelerinden biri olduğu belirtilmektedir. Bu duygu ifadelerinin evrensel olduğu ve buna kanıt olarak kültürlerarası yapılmış olan çalışmalar sunulmaktadır. Ancak ülkemizde yapılan çalışmalar 10 kişiyle sınırla kalmış olup yeterli sayıya ulaşılamamıştır. Bu araştırmada kaynaklarda bulunan yüz ifadelerinin geçerliliği, araştırmaya katılan 340 kişiye temel duygu ifadelerinin çizimleri gösterilerek ve bu temel duygulara ait yüz ifadelerinin tanınmasına bağlı olarak Türkiye' deki geçerliliği tartışılmıştır. Öte yandan saldırganlık ve empatinin temel duygu ifadelerinin tanınmasında etkili olabileceği düşünülmüş ve kişilerin saldırganlık ve empatik eğiliminin yüz ifadelerinin tanınmasıyla ilişkisi Empatik Eğilim Ölçeği (Dökmen, 1988) ve Buss- Perry Agresyon Ölçeği (Madran, 2012) kullanılarak ölçülmüştür. Araştırmanın sonucuna göre kaynaklarda bulunan yüz ifadelerinin iğrenme, gurur ve korkuya ait yüz ifadelerinin tanınma yüzdesinin düşük olduğu ve temel duygulara ait yüz ifadelerinin tanınmasının empatik eğilim arttıkça yükseldiği ancak saldırganlık arttıkça düştüğü saptanmıştır.