Kentsel dönüşüm alanlarında arazi edinimi ve Şanlıurfa eski sanayi kentsel dönüşüm projesi örneği
Özet
Bu çalışmada Türkiye’de yürürlükteki yasal düzenlemelere göre kentsel dönüşüm proje alanlarında arazi edinimi ve kentsel dönüşüm proje uygulamasının hasılat paylaşım modelleri ile yapılabilme olanakları incelenmiştir. Araştırmada özellikle arazi edinimine dayanak teşkil eden yasal düzenlemeler incelenmiş olup, arazi edinim dayanaklarından biri olan ve aynı zamanda imar uygulaması olarak ortaya çıkan kentsel dönüşüm süreci ve hasılat paylaşım modeli hem genel olarak, hem de Şanlıurfa Eski Sanayi Kentsel Dönüşüm Projesi örneği çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Şanlıurfa Eski Sanayi Kentsel Dönüşüm Projesi örneği çerçevesinde, mevzuata göre arazi ediniminin kentsel dönüşüm projesinin işleyişi, mülkiyet ve paylaşım esaslı modellerin temel sorunlarının tespiti yapılmış ve çözüm yolları ortaya konulmuştur. Kent merkezlerinde kalmış eski sanayi alanlarının dönüşümünde hasılat paylaşımlarının genellikle değer esası üzerinden yapılamadığı ve bu durumun da proje alanındaki taşınmazlarda planlama sonucu ortaya çıkan değer artışının dağılımındaki eşitsizliğe neden olduğu ve rant artışının kamuya döndürülemediği saptanmıştır. Kamu kaynaklarının hatalı kullanımının önüne geçilmesi ve kentsel rantın kamu kullanımında kalması açısından dönüşüm çalışmalarında projenin toplam bugünkü değerinin, proje maliyeti olarak belirlenen bedelden arındırılması yoluyla net ekonomik değerin tespit edilmesi ve bütün paydaşlara maliyet ve risk oranları dikkate alınarak değer üzerinden dağıtımının yapılması gerekli görülmektedir.