| dc.description.abstract | Mülkiyet hakkı bütün toplumlarda olduğu gibi, Türkiye’de de önemli bir kavramdır. Taşınmaz mülkiyeti; miras, satın alma ve bağış gibi yollarla edinilmektedir. Mülkiyet hakkını doğuran sebeplerden biri olan miras yoluyla bu hakkın kazanılması ve mirasa konu taşınmazların atalardan yadigar olarak görülmesi nedeni ile mülkiyet insanlar için daha da önemli bir kavram niteliğini kazanmaktadır. Sosyal ve hukuki yönden önemli bir kavram olan mülkiyetin çeşitleri arasında paylı mülkiyete oldukça sık rastlanmaktadır. Bu çalışmada öncelikle taşınmaz mülkiyeti, hisse veya malik sayısı ve genel olarak çok hisseli parsellerin durumu değerlendirilmiş ve ikinci aşamada yüzölçümü içinde tarım arazilerinin yüksek pay aldığı Çukurova Bölgesi’ndeki Seyhan ilçesinde tarım arazilerinde parsel sayısı, hisse veya malik sayısı ile çok hisseli parsellerin neden olduğu sorunlar irdelenmiştir. Saha çalışmalarının sonuçlarına göre paylı mülkiyetin öncelikle malikler ve aynı zamanda kurumlar ve ülke ekonomisi açısından olumsuz etkileri tespit edilmiş, bu soruna Türk Hukuk Sistemi ve kurumsal uygulamalarda getirilebilecek başlıca çözüm yolları irdelenmiş ve mevcut düzenlemelerin yeterliliği değerlendirilmiştir.
Teorik incelemeler ve alan çalışmalarının sonuçlarına göre paylı mülkiyet ve özellikle çok hisselilik kırsal alanda önemli sorunlara neden olmakta ve arazi kaynaklarının etkin kullanımına imkan vermemektedir. Saha çalışmaları kapsamında yüzölçümü 281.849,68 m2 ve hissedar sayısı 580 adede ulaşan benzer özellikteki örnek parsellerde; hissedarlar, mirasçılar ve uygulayıcı kuruluşlar açısından paylı mülkiyet ve sistematik sorunlar ortaya konulmuştur. Bu sorunlardan bazıları; ön alım hakkını kullanmak isteyen
ii
maliklerin satış aşamasında sorunlarla karşılaşması, intikallerden kaynaklanan sorunlar, hissedarların serbest alım-satımlarında farklı fiyatların belirlenmesi, intikaller için tebligat sürelerinin uzunluğu, yenileme ve toplulaştırma uygulamalarının mülkiyet hususuna değinmemesine rağmen ülke genelinde sıklıkla uygulanmasının kurumlara ve ülke ekonomisine ilave yük getirmesi gibi konularda odaklanmaktadır. Emlak ofisleri ile yapılan anketin sonuçlarına göre arazinin hisseli olmasının değerini olumsuz etkilediği ve potansiyel alıcılarının hisselilik durumunu öğrendiklerinde çoğunlukla satın almadan vazgeçtikleri ve doğal olarak hisseli parsellere olan talebin düşüklüğünün de söz konusu parsellerin değerlerini olumsuz etkilediği saptanmıştır.
Tarımsal faaliyet yapanların teminatlı kredi ve devlet desteklerinden yararlanma ile taşınmaz üzerindeki tasarruf yetkisi gibi konularda sorunlarla karşılaştıkları, ancak mevcut yasal düzenlemelere göre yeterli çözümün bulunamadığı gözlenmiştir. 6537 sayılı Kanun ile 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda 2014 yılında yapılan değişiklik ile tarım arazilerinin parçalanmasının önlenmesine yönelik düzenleme uygulamaya konulmuş olup, bu kapsamda yeter geliri verecek arazi büyüklüğü ölçütü getirilmiş ve terekenin ehil olduğuna karar verilen hak sahibine devrinin önü açılmıştır. Saha çalışmalarının sonuçları, taşınmaz maliklerinin mülkiyet olgusuna yaklaşım biçimleri ve araştırmacının mesleki deneyimleri birlikte ele alındığı zaman mevcut yasal düzenlemelerin ekonomik araçlarla desteklenmemesi halinde arazilerin parçalanması sorununun önüne geçilmesinde yeterli olamayacağı ve hisseli parsellerin de bir bütün olarak azaltılamayacağı düşünülmektedir. Hisseli arazilerin mülkiyet yapısı, mevzuata göre işlem yapılmasındaki sorunlar ve mevcut uygulama örneklerinin sonuçlarına göre arazi yönetiminin yeniden düzenlenmesi ve yasal düzenlemelerin mutlaka ekonomik ve sosyal araçlarla desteklenmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. | tr_TR |
