Bankacılık sisteminde ipotekli kredi işlemleri ve takip sürecinin değerlendirilmesi

Abstract

Bankaların en önemli işlevlerinden biri topladıkları mevduat ve benzeri kaynakları kredi olarak kullandırıp gelirlerini arttırarak kar elde ettikleri görülmektedir. Kredi kullandırmak riskli bir işlem olup, bankalar kredi kullandırmakla birlikte faiz oranı riski ve geri ödememe riskini de üstlenmiş olmaktadırlar. Kredi alma yeterliliğine sahip olmayan bireylerin başvurularını değerlendirip kredilendirme kararını veren bankalar, kredi borcunun ödenmemesi durumunda donuk alacağa dönüşen kredileri için takip sürecini başlatmaktadırlar. Türkiye’de takipteki kredilerin her geçen gün artış göstermesi ve bankaların belirtilen nedenle krize sürüklenmesi takipteki kredi probleminin önemini ortaya koymaktadır. Bu sorun; bankalar için kredi riski borçlunun temerrüde düşmesiyle sınırlı değildir. Buna ilave olarak taşınmaza olan talebin azalması ya da taşınmazın fiyatının düşmesi ile ipotekli konut kredisi takip sürecinde yaşanan gecikmeler, hem banka, hem de kredi borçlusu için büyük zarara neden olabilmektedir. Bu bağlamda yapılan çalışmanın amacı; bankacılık sisteminde ipotekli kredi işlemleri ile bu işlemlere ait takip sürecinin işleyişini analiz etmek ve bu süreçte karşılaşılan sorunları ortaya koymaktır. Belirtilen amaç çerçevesinde çalışma kapsamında, ipotekli kredi işlemlerinde temerrüt ve ipoteğin nakde dönüştürülmesi işlemlerinde aksayan yönler tahlil edilmiş ve çözüm önerileri sıralanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ipotekli taşınmazın nakde dönüştürülmesi 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda (İİK) öngörülen hükümler doğrultusunda yapılmaktadır. İncelenen örnek olayların sonuçlarına göre taşınmazların icra müdürlükleri tarafından yapılan satış işlemlerinin nispeten uzun bir zaman aldığı ve taşınmaz satış değerinin genellikle takdir edilen değer ve piyasa değerinin altında kaldığı açıkça dikkati çekmektedir. Belirtilen koşullarda icra müdürlüklerinde taşınmazların kıymet takdirleri çalışmalarının değerleme bilimi ve standartları alanında uzmanlaşmış gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarınca yapılması, değerleme işlemlerinin uluslararası standartlar ve değerleme biliminin temel ilkelerine uygunluğunun sağlanması ile satış değerlerinin daha gerçekçi olması ve mali yönlerden sorunlarla karşılaşılan kişi ve kurumların kayıplarının asgari düzeye çekilmesinin mümkün olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.