Belediyelerde taşınmaz envanteri işlemleri- Uygulama ve öneriler: Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Muratpaşa Belediyesi örneği
Özet
Türkiye’de Devlet tüzel kişiliği olan Hazine ile birlikte kamu tüzel kişiliğine sahip belediyeler ve diğer kamu kuruluşları taşınmaz mülkiyeti edinebilmektedir. Sadece Hazine’nin yönetiminde bulunan taşınmazlar Türkiye yüzölçümünün üçte birlik bölümüne yaklaşmaktadır. Bu nedenle kamu elinde bulunan taşınmaz portföyü için sağlıklı bir envanter kaydı oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Bu düşünceden hareketle taşınmaz envanterine ilişkin olarak Amerika Birleşik Devletleri’ndeki uygulama ile Avrupa’da bu konuda yapılmış çalışmalar gözden geçirilmiş ve Türkiye’de uygulanan yöntem incelenmiştir. Taşınmaz envanterinde yer alması gereken temel bilgiler olarak alt kriterleri hariç olmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’nde; taşınmazın cinsi, bulunduğu yere ilişkin bilgiler, kısıtlamaları, gelir ve giderleri, kullanım durumu ve özellikleri, yeniden planlama ve elden çıkarma yöntemleri konularını içeren 25 ve Avrupa’da ise taşınmazın cinsi, özellikleri, kullanım ve yıpranma durumu, gelir ve giderleri, yeniden planlamaya uygunluğu ve kullanıcı memnuniyetini içeren 23 unsur belirlenmiştir. Ancak Türkiye’de yürürlükte bulunan düzenlemelere göre taşınmaz numarası, sınıflandırma, yer bilgileri, tanımlama bilgileri, büyüklüğü edinme şekli ve tarihi, malik bilgileri, elden çıkarma nedeni ve tarihi olmak üzere 8 temel unsur yeterli kabul edilmiştir. Yürürlükte olan yasal düzenlemelerin kurum ve kuruluşlar tarafından uygulanma şekli, varsa uygulamada karşılaşılan sorunların ve uygulamanın düzenlemelere uygunluğunun tespiti için Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Muratpaşa Belediyesi örnek alınarak incelenmiştir. Sonuç olarak Türkiye’de uygulanan envanter sisteminin; hesap verilebilirlik, detaylı bilgi içerme ve taşınmaz yönetiminden sorumlu olanların karar almasını destekleme niteliklerinden uzak olduğu değerlendirilmiş ve yeni bir envanter sisteminin oluşturulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Yeniden oluşturulması gereken envanter sisteminin; taşınmazın tanımlanabilmesi, yerinin belirlenebilmesi, niteliklerinin özet olarak alınabilmesi, sağlıklı bir değerlendirmeye tabi tutulabilmesi için içermesi gerektiği asgari bilgilere yer verilmiş ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) sistemleri ile bağlantılı olması gerekliliği vurgulanmıştır.