Ev eksenli çalışan kadınlar ve güçlenme stratejileri: İzmir midye dolma işi örneği
Özet
Kadın emeği ataerkillik ve kapitalizm aracılığıyla görünmez ve değersiz kılınarak
enformel sektöre sıkıştırılırken ev eksenli çalışma da kadın istihdamında yoğunluk
kazanıyor. Ev eksenli çalışmanın yaygın olduğu Türkiye’de bu durumun temelinde klasik
ataerki ile birlikte işleyen kapitalist ekonomik sistem yatmaktadır. biçimlerinde
yoğunlaştırılmaktadır. Enformel ev eksenli kadın emeğinin yaygın olduğu Türkiye’de bu
durumun temel nedeni güçlü olan klasik ataerkil yapıyla eklemlenerek kârlılık oranlarını
arttırmaya yönelik politika izleyen kapitalist yaklaşımdır.
Bu çalışmada İzmir Kadifekale periferisinde yaşayan ve ev eksenli olarak midye
dolma işinde çalışan Kürt kadınlarının içinde yer aldıkları ilişkiler ağı çerçevesinde, gelir
getirici bu işin kendi öznellikleri inşasındaki güçlendirici etkisi anlaşılmaya çalışılmıştır.
Özel – kamusal alan karşıtlığında kadın bedeninin, emeğinin, cinselliğinin denetim altına
alınışının tarihine işaret ederken ev eksenli olarak midye dolma işinde çalışan Kürt
kadınlarının kendi öznelliklerinin inşasına alan açabilmek için belirli stratejiler
geliştirdikleri, müzakereler yürüttükleri, ataerkil çatışmaya ilişkin belirli dengeleri
gözettikleri, “yapabilirliklerini” keşfettikleri ve bir dayanışma ağı içerisinde güçlendikleri
gözlenmiştir. Bu nedenle ev eksenli çalışma yalnızca bir sömürü ilişkisine işaret etmez,
gelir getirici yanı ve birlikte çalışma deneyimi ile kadınlara kendi kamusallıklarını
genişlettikleri, güçlendikleri bir alan da açmaktadır.