Ekosistem servislerinin değerleme yöntemleri kapsamında sulak alan servisleri değerleme yaklaşımları
Özet
Teknolojik ve bilimsel gelişmelere bağlı olarak doğal çevrenin korunması ve toplum refahının
ölçülmesi için daha etkin ve şeffaf yöntemlerin geliştirilmesinin zorunlu olduğu ortaya çıkmıştır.
Özellikle çevre ve yaşam kalitesi ile çevresel varlıkların değerlemesi ve toplum refahı ile
ilişkilendirilmesi gerekmektedir. Ekosistem servisleri doğal çevrenin insanlara sağladığı faydalar
olarak tanımlanmakta ve son yıllarda ekosistem servislerinin değerlemesine yönelik araştırmalara
birçok meslek disiplini içinde ağırlık verilmektedir. Bu alanın oldukça yeni çalışma alanı olması
nedeni terminoloji ve yöntem konusunda yoğun tartışmanın olduğu dikkati çekmektedir.
Ekosistem servislerinin tek geçerli bir sınıflandırma sistemi olmamakla birlikte Milenyum
Ekosistem Değerlendirmesi’nin ve Hükümetler Arası Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistem Servisleri
Bilim-Politika Platformu’nun sınıflandırması, uygulama alanında genel kabul görmektedir.
Ekosistem servislerinin insanların yararına olabilecek doğrudan ve dolaylı faydaları söz konusu
olup, bu iki faydanın toplamı alınarak toplam ekonomik fayda ortaya konulmaktadır. Bu
çalışmada doğa tarafından sağlanan servislere uygulanan ekonomik yaklaşımların teorik
çerçevesi ve uygulanabilirliği literatür araştırmasına dayalı olarak önce genel ve daha sonra sulak
alan servisleri yönlerinden inceleme yapılmıştır. Ekosistem servislerinin parasal değerlerinin
belirlenmesine; faaliyetler ve politikaların çevresel etkilerinin değerlendirilmesi, çevresel
zararların parasal değerlemesi ve tazminat hesabı, çevresel düzeltimli makro ekonomik hesaplar
ve çevre muhasebesi gibi birçok amaçla gereksinim duyulmaktadır. Özellikle yeryüzünün en
zengin ekosistemlerinden biri olan sulak alan ekosisteminin büyük ölçüde ekonomik bir değere
sahip olduğu, doğrudan değil dolaylı olarak ekolojik çevreye görünmeyen katkılarının olduğu
değerleme yaklaşımlarının sonuçları ile ortaya konulmaktadır. Bu çerçevede gayrimenkul
geliştirme ve yönetimi alanında doğal kaynaklar ve çevresel varlıkların farklı amaçlarla
değerlemesine yönelik teorik ve uygulamalı çalışmalara ağırlık verilmekte ve genel kabul görmüş
değerleme yaklaşımları ile doğal kaynaklar ve çevresel varlıkların parasal değerlerinin tespiti ve
bunların ekonomik sisteme entegrasyonuna yönelik faaliyetlere hem ilgili kamu kurumları ve
uluslararası örgütler, hem de akademik kurumlar ve uzmanların yöneldikleri gözlenmektedir.
Değişen dünya gündemi ve çevresel değerlerin artan önemine bağlı olarak gayrimenkul geliştirme
ve yönetimi uzmanlarının bu alana katkılarının yaşamsal derecede önem taşıdığı ve çevre
örgütlerinde uzman olarak görev almalarının yararlı olacağı vurgulanmalıdır.