Finansal kiralama ve gayrimenkul sektörüne etkileri
Özet
Finansal kiralama, finansman probleminden dolayı üretimi aksayan ve talebi karşılamakta
zorlanan işletmelerin yeniden üretken bir yapıya kavuşması ve piyasayı canlandırmak için
kullanılan etkili bir alternatif finansman türüdür. İşletmelere finansal destek oluşturarak
yatırımlarını teşvik eden finansal kiralama son dönemlerde Türkiye’de yaygın olarak
kullanılmasına karşın, diğer ülkelerle kıyaslandığında, mevcut uygulamanın henüz yeterli
seviyede olmadığı görülmektedir. Türkiye’de gelişmekte olan bir finansman yöntemi olması
açısından finansal kiralamanın iyi anlaşılması ve önem verilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Bu çalışmada Türk ekonomisi açısından gelişmekte olan ve böylesi bir öneme sahip olan
finansman tekniğinin gayrimenkul sektöründe kullanım alanları ve temel uygulama sorunları
genel olarak incelenmiştir. Son yüzyılda küreselleşme eğiliminin yükseldiği dünyada rekabetin
daha da artmasıyla sürekli değişim ve yenilenme ihtiyacı yaşamsal önem kazanmıştır. Bir malın
mülkiyetinden çok kullanımından sağlanan yarar, malın verimi ile ilgili bulunmaktadır. Gelişen
dünyada bir malın mülkiyetini elinde bulundurmak önemini yitirmiş, o maldan yüksek düzeyde
verim sağlamak önemli hale gelmiştir. Çalışma kapsamında finansal kiralama ve gayrimenkul
sektörüne ilişkin kavramsal çerçeve literatürden yararlanılarak ortaya konulmuş ve finansal
kiralamanın gayrimenkul sektörü üzerindeki etkilerinin kiralayan ve kiracı açısından avantajları
ile sakıncaları ile uygulama sonuçları ise idari kayıtların analizi, yargı kararları ve örnek olay
analizlerine dayalı olarak değerlendirilmiştir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü veri tabanında 2007-2019 yılları arasında gerçekleşen ve
finansal kiralama şirketlerinin taraf olduğu işlemler irdelenmiş, işlem sıklığındaki dalgalanmalar
ortaya konmuş ve söz konusu tarihlerde ülkenin ekonomik atmosferi ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Türkiye’de finansal kiralama şirketlerinin taraf olduğu işlemlerin gayrimenkul
piyasasında likidite probleminin ortaya çıktığı dönemlerde sıklaştığı sonucuna ulaşılmıştır.
Finansal kiralama şirketlerinde gayrimenkul işlemlerine ilişkin sözleşmelerin yapılması ve
uygulanmasında önemli sorunların yaşandığı ve şirketlerde gayrimenkul işlemlerinin yaygın
olarak yapılabilmesi için üniversitelerin gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümlerinin lisans
ve lisansüstü programlarından mezun olanların kariyer uzmanı olarak istihdam edilmesi gerekli
görülmektedir.