Hazine taşınmazlarının yaşanan işgallerin tespiti ve tahliyesi

Abstract

Mülkiyet sisteminin kuruluşundan günümüze kadar olan dönem boyunca Türk Hukuk Sisteminde değişikliklere uğrayan mülkiyet hakkı, özel kişiler için olduğu kadar, arazi varlığının yaklaşık % 35’ine sahip olan Hazine için de önem taşımaktadır. Her ne kadar bu büyüklükteki taşınmaz varlığı, tapu kayıtlarında Maliye Hazinesi adına tescilli olsa bile, belirtilen büyüklükteki taşınmaz varlığının yönetimindeki zorluklar ve zafiyetlere bağlı olarak taşınmazların işgali ve usulsüz kullanımlara maruz kalması kaçınılmaz olmaktadır. Bu çalışmada Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan (DHTA) yerlerde yaşanan işgallerin tespiti ve tahliye süreçleri mevzuat çerçevesinde incelenmiş ve yaşanan problemlerin ortadan kaldırılabilmesi için alınması gereken önlemler tespit edilmiştir. Araştırmada öncelikle konu ile ilgili kanun, yönetmelik ve tebliğler incelenmiş ve idari kayıtlara dayalı olarak genel değerlendirme yapılmıştır. Buna ilave olarak saha çalışması kapsamında 42 adet Milli Emlak personeline uygulanan anketin sonuçlarına dayalı olarak genel durum analizi ve katılımcı bir yaklaşımla sorun analizinin yapılması mümkün kılınmıştır. Literatür çalışmasında işgal ve tahliye işlemlerine esas kanun hükümleri ve cezai müeyyideler irdelenmiş ve saha çalışması ile işgallerin yaşanmaması ve yaşanan işgallerin önlenmesi için taşınmaz tespitlerine gereken önemin verilmesi, ecrimisil işlemi yerine taşınmaz tahsisi veya kiralanmasının özendirilmesi ve bunun taşınmaz idaresi yöntemi olarak benimsenmesi, işgalcilere yönelik uygulanan ecrimisil bedellerinin kira veya kullanım bedellerine oranla caydırıcı düzeyde yüksek olması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar saha çalışması sonucunda tahliye işleminin gerçekleşmesi gerektiği sonucuna ulaşılsa da, genel anlamda bunun etkin bir çözüm yolu olamayacağı, kamu hizmetinde kullanılmayacak taşınmazların, kiralama yöntemiyle idare edilmesi veya sağlıklı bir ihale ortamında kamu zararı oluşturmayacak şekilde belirlenen makul değer veya bedel üzerinden elden çıkarılmasının, taşınmazların işgalden korunması için daha etkin bir yaklaşım olabileceği vurgulanmalıdır. İlke olarak kamu taşınmazlarının etkin ve verimli yönetim modelinin geliştirilmesi ve başarılı uygulama yapılabilmesi için merkez ve taşra örgütlerinde gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümü lisans ve lisansüstü programlarından mezun olanların kariyer uzmanı ve denetim elemanı olarak görevlendirilmesi ve bu yolla kamu taşınmazlarının yönetim modelinin geliştirilmesi mümkün görülmektedir.