Thomas Reid’in sağduyu felsefesi ve İngiliz deneyci felsefesine eleştirileri

Abstract

Bu tezde İskoç Sağduyu Filozofu Thomas Reid’in geleneksel felsefeye yönelik olarak getirdiği eleştiriler ve bunların karşısına koyduğu sağduyu temelli düşünceleri incelenmiştir. Reid’in sağduyu temelli düşünceleri içerisinde algı ve duyum en önemli yeri kaplarlar. Duyu algısı dediğimiz şey, sağduyunun ilkelerine duyduğumuz koşulsuz güven doğrultusunda bizlere dışsal dünyanın inancını sunar. Bu süreç de mantıksal bir düşünme düzleminden sonra gerçekleşmez. Bu inançların yaratılması bizler için kaçınılmaz bir şeydir çünkü bizlerin doğası bunu dayatmaktadır. Thomas Reid de tüm bu bağlamlarda duyuma büyük bir önem atfetmektedir. Duyum en başta bizlerde inancı oluşturan en temel yetimizdir. Böylece Reid’in felsefesinde döneminde varolan akıl hegemonyası yerini duyuma ve duyu verilerine duyulan inanca ve insanlığın ortak ilkelerinin dolayımsız bilgisine bırakmıştır denebilir.