Tapu Müdürlüklerinde Yapılan İşlemlerin Nitel ve Nicel Analiz: Şeffaflık ve Ekonomik Yönlerden İşlem Akışının Yeniden Düzenlenmesi ve Başarı Olanakları

Abstract

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü son zamanlarda kamu kesiminde; teknoloji, kalite, güven ve memnuniyet prensibi ile hareket ederek ülkenin bütçesine önemli derecede katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada; Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün tarihsel gelişimi, görevleri ve sunduğu hizmetler ile ilgili mevzuat incelenerek yapılan işlem akışlarının yeniden düzenlenerek işlem hızının arttırılması için alınması gereken önlemler sunulmuştur. Çalışma kapsamında öncelikle Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi’nde kimlik güncelleme oranlarına ilişkin istatistiksel veriler incelenmiştir. Tapu müdürlüklerinde yapılan işlemlerin başvuru tamamlanma oranları ve personel başına düşen ortalama işlem sayıları, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Konya V. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı tapu müdürlüklerinin 01.01.2015 - 31.01.2015 tarihleri arasında (21 iş günü içinde) yaptıkları işlemlerin istatistiksel verileri, başvuru sorgulama esasına göre irdelenmiş ve yevmiye alınma tarihleri dikkate alınarak çoğul verilerin analizi yapılmış ve elde edilen sonuçların genellenmesi yoluna gidilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tapu işlemleri içinde satış işleminin en büyük paya sahip olduğu saptanmıştır. Tapu müdürlüklerinden verilen hizmetlerin hazine bütçesine katkısı ile bu hizmetlerin noterlik aracılığıyla yapılması halinde ne gibi değişikliklerin olabileceği incelenmiş ve Türkiye’de tapu hizmetlerinin etkili ve verimli şekilde sunulabilmesi için mevcut işleyişte hangi değişikliklerin yapılması gerektiği ortaya konulmuştur. Literatür taraması ve yapılan analiz çalışmalarının sonuçlarına göre mevcut durum ve noterlerin altyapı imkânları gözetildiğinde, tapu müdürlüklerinde yapılan satış işlemlerinin noterler aracılığı ile yapılması halinde, tapu müdürlüklerinin iş yükünde dikkate değer bir değişikliğin olmayacağı ve hazineye sağlanan gelirde önemli ölçüde azalışın olacağı tespit edilmiştir. Özellikle tapu işlemlerinin noterler aracılığı ile yapıldığı Almaya, Arjantin ve Fransa’da söz konusu işlemlerin Türkiye’deki kadar hızlı tamamlanamadığı bilinmektedir. Tapu müdürlüklerince gerçekleştirilecek işlemlere esas olan taşınmaz değerlerinin tespitinin yeniden düzenlenmesi ve gerçek değer üzerinden yapılacak tapu işlemleri için harç oranlarının da gözden geçirilmesi gerekmektedir. Tapu işlemleri ile ilgili çalışmalarda kalitesinin yükseltilebilmesi için üniversitelerin uluslararası düzeyde akredite olmuş gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümü lisans ve lisansüstü programlarından mezun uzmanların idarenin merkez ve taşra birimlerinde istihdam edilmesi ve bu yolla hem tapu hizmetlerinde kalitenin yükseltilmesi, hem de kamu geliri kayıplarının asgari düzeye çekilmesi mümkün olabilecektir. Buna ilave olarak tapu müdürlüklerinde yapılan işlemlerde işlem akışının hızlandırılabilmesi için işlem öncesi diğer kurumlardan talep edilen bilgi ve belgelerin (zorunlu deprem sigortası, veraset intikal vergisi ilişiği, belediye emlak vergisi beyan değeri, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununa göre taşınmazın niteliği gibi) tek tek tapu işlemlerinde ilgili kamu veya özel kurumlarda talep edilmesi yerine bilgi sistemine ilgili kurumlarca girilmesi ve bu tür işlemlerde tapu müdürlüklerinin sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi gerekli görülmektedir.